خلیج فارس با وسعت حدود 232850 کیلومتر مربع میان ایران و شبه جزیره عربستان واقع شده و با دریای عمان از طریق تنگه هرمز مربوط است. طول آن از دهانه اروند رود در شمال غربی تا تنگه هرمز در جنوب شرقی حدود 805 کیلومتر و عرض آن از 56 تا 288 کیلومتر متفاوت است. حداکثر ژرفای آن 182 متر در رأس المسندم و حداقل 30 متر در دهانه اروندرود است. کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس قرار دارند. خلیج فارس توسط تنگه هرمز به دریای عمان و از طریق آن به دریاهای آزاد مرتبط می‌شود.
چرا خلیج فارس می گوییم ؟
خلیج فارس نامی است به جای مانده از کهن‌ترین منابع، زیرا که از سده‌های پیش از میلاد سر بر آورده ‌است و با پارس و فارس - نام سرزمین ملت ایران - گره خورده‌ است. اولين بار يونانی ها بودند كه اين خليج را «پرسيكوس سينوس» يا «سينوس پرسيكوس» كه همان خليج فارس است، ناميده اند. از آنجا كه اين نام برای اولين بار در منابع درست و معتبر تاريخی كه غير ايرانيان نوشته اند آمده است، هيچ گونه شائبه نژادی در وضع آن وجود ندارد. چنان كه يونانيان بودند كه نخستين بار، سرزمين ايران را نيز «پارسه» و «پرسپوليس» يعنی شهر يا كشور پارسيان ناميدند. اِسترابُن جغرافيدان قرن اول ميلادی نيز به كرات در كتاب جغرافیای خود از خليج فارس نام برده است. وی محل سكونت اعراب را بين دريای سرخ و خليج فارس عنوان می كند. همچنين «فلاريوس آريانوس» مورخ ديگر يونانی در كتاب "تاريخ سفرهای جنگی اسكندر" از اين خليج به نام «پرسيكون كيت» كه چيزی جز خليج فارس نيست نام می برد.
دانشمندان مسلمان، چه عرب‌تبار و چه ايرانی‌تبار، در همه‌ی کتاب‌های جغرافيايی و تاريخی، از خليج فارس با نام بحرفارس، البحرالفارسی يا خليج ‌فارس ياد کرده‌اند. مسعودی، تاريخ‌نگار و جغرافی دان عرب که در سده‌ی چهارم هجری می‌زيسته و طی سفری از بغداد به خليج ‌فارس و سپس کرمان، ماوراءالنهر و چين رفته است، می‌گويد: دريای عمان دنباله‌ی بحر فارس است.
تا قرن ۱۹ میلادی، در تمامی اسناد موجود، این آبراهه در فارسی با نام خلیج فارس یا دریای فارس، در عربی با نام‌های الخلیج الفارسی یا بحرالفارسی یا بحرالعجم و در زبان‌های اروپایی با نام‌هایی مانند: Persian Gulf، Sinus Persicus، Persische Golf و Golfo di Persia نامیده شده است.
آثار عرب زبان نیز بهترین و غنی‌ترین منابعی هستند که برای شناسایی و توجیه کیفیت تسمیه این دریا می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. در تمام منابع عربی تا قبل از سال ۱۹۵۸ خلیج فارس با نام بحر فارس و یا خلیج فارس ثبت شده‌ است. در منابع عربی، از دریای فارس و چگونگی آن بیش از آثار فرهنگی موجود در هر زبان دیگری گفت و گو شده‌ است. در آثار ابن بطوطه، حمدالله مستوفی، یاقوت حموی، حمزه اصفهانی، ناصرخسرو قبادیانی، ابوریحان بیرونی، ابن بلخی و دیگرانی که اکثر آنان کتاب‌های خود را به زبان عربی نیز نوشته‌اند، و همچنین در آثار نویسندگان جدید عرب از نام «خلیج فارس» بدون کم و کاست یاد شده‌است.
سابقه تغییر نام خلیج فارس (رد پای انگلیسی ها)
درباره نام خلیج فارس تا اوایل دههٔ ۱۹۶۰ میلادی هیچ گونه بحث و جدالی در میان نبوده و در تمام منابع اروپایی، آسیایی و آمریکایی و دانشنامه‌ها و نقشه‌های جغرافیایی این کشورها، نام خلیج فارس در تمام زبان‌ها به همین نام ذکر شده‌است.
اصطلاح «خلیج عربی» برای نخستین بار در دوره تحت قیمومت شیخ نشین‌های خلیج فارس توسط استعمارانگلیس و بطور ویژه از طرف یکی از نمایندگان سیاسی انگلیس مقیم در خلیج فارس به نام (رودریک اوون) که در کتابی بنام "حباب های طلایی در خلیج عربی" در سال ۱۹۵۸میلادی نوشت: «من در تمام کتب و نقشه‌های جغرافیایی نامی غیر از خلیج فارس ندیده بودم ولی در چند سال اقامت در سواحل خلیج فارس متوجه شدم که ساکنان ساحل عرب هستند بنابر این ادب حکم می‌کند که این خلیج را عربی بنامیم» وی و فرد دیگری بنام (سر چارلز بلگریو) به قصد تفرقه بین ایران و کشورهای عرب این موضوع را مطرح کردند.
"سر چارلز بلگریو" که بیش از ۳۰ سال نماینده سیاسی و کارگزار دولت انگلیس در خلیج فارس بود، بعد از مراجعت به انگلستان در سال ۱۹۶۶میلادی کتابی درباره سواحل جنوبی خلیج فارس منتشر کرده و در آن نوشت که: عرب‌ها ترجیح می‌دهند خلیج فارس را خلیج عربی بنامند. بلافاصله پس از انتشار کتاب سرچارلز بلگریو اصطلاح «الخلیج العربی» در مطبوعات کشورهای عربی رواج پیدا کرده و در مکاتبات رسمی به زبان انگلیسی نیز اصطلاح «عربین گولف» جایگزین اصطلاح معمول و رایج قدیمی پرشین گولف ((Persian Gulf شد.
طرفه آن كه خليج فارس يك نام كهن تاريخي است كه از بدو تاريخ بر روی اين خليج گذاشته شده است و انگيزه تلاش حساب شده ای كه برای تغيير اين نام به عمل می آيد، جز ايجاد فتنه و اختلاف بين كشورهای اين منطقه نيست. همچنان كه «ژان ژاك پرينی» نويسنده كتاب خليج فارس اعتراف می كند:«ملل و طوايف بسياری بر كرانه های خليج فارس استيلا يافته و فرمانروايی كرده اند ولی روزگارشان سپری شده و منقرض شده اند، تنها قوم پارس است كه با هوش و درايت خود همچنان پا برجا زيسته و ميراث حاكميت خود را تاكنون نگهداری كرده است.

دکتر محمد طاهر یعقوبی عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور