این روزها چند مقام امریکایی، اسرائیلی و نیز یکی دو کشور عربی به بهانه عملکرد هسته ای ایران و نیز در تحلیل خصمانه از متن توافق هسته ای ژنو، افسار گسیخته، هدفدار و مکرر به ایران می تازند و با انتخاب واژه های کینه توزانه، بر استمرار تحریم علیه ایران تأکید کرده و ذوق زدگی سایر دول غربی که با اعزام هیئت های پارلمانی، سیاسی و حتی اقتصادی، در تکاپوی شکار موقعیت های اقتصادی در ایران اند را نادرست خوانده و حتی آنها را هم تهدید به تحریم کرده اند!
اصرار افرادی مثل باراک اوباما، جان کری، وندی شرمن و دیوید کوهن بر ایران هراسی و استخدام واژه های موهن و غیرمتعارف در عرصه دیپلماسی و تأکید بر غیرقابل اعتماد بودن مقامات ایرانی و حتی ملت ایران و اظهارات مداخله جویانه و گستاخانه در مسائل داخلی ایران مثل آزادی جاسوسان و یا آزادی سران فتنه و نیز مسائلی مثل نقض حقوق بشر در ایران و حمایت ایران از تروریسم و نیز نقش تخریبی ایران در کشورهایی مثل سوریه، لبنان، عراق، بحرین و افغانستان و دهها موضعگیری دیگر، با روح توافقات ژنو که این روزها شاهد اجرایی شدن مفاد آن نیز هستیم، از مصادیق بارز پارادوکسی و نیز در منافات واضح اند!
برخی از تحلیل گران اینگونه اظهارات را دارای مصرف داخلی دانسته و معتقدند که تیم دیپلماسی اوباما برای رهایی از فشارهای لابی صهیونیستها، کنگره و سنای امریکا که عمدتاً در انحصار تندروها قرار دارند و نیز بخشی از رسانه های صهیونیستی که افکار عمومی امریکایی ها را رصد می کنند، اینگونه عمل می کند و برخی هم بر این اعتقادند که این مقامات امریکایی، واقعیات توافق ژنو را بیان می کنند و معتقدند که اظهارات تیم دیپلماسی ایران، واقعیات را به مردم نمی گوید و مصاحبه های ایرانی ها، دارای مصرف داخلی است و ما در توافق ژنو به دستاورد بارزی نرسیده ایم و بیشتر از آنکه به فایده ای برسیم، هزینه پرداخته ایم و بعبارتی مروارید غلطان داده ایم و آب نبات چوبی گرفته ایم!
البته به عنوان یک شهروند انقلابی، باید اذعان کنم که در برابر اظهارات امریکایی ها و تهدیدهای تکراری آنها مبنی بر روی میز بودن همه گزینه ها از جمله گزینه نظامی و حمله به ایران، دلم برای جاری شدن مجدد گفتمان انقلابی رهبری معظم انقلاب که همان ترجمان جملات کوبنده امام راحل از جمله اینکه "امریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند" و یا اینکه" ما امریکا را زیر پا له می کنیم" و نیز" ما نیروهای مهاجم امریکایی را نابود خواهیم کرد"، در فضای رسانه ای و نیز مواضع دیپلماسی تنگ شده است، اما به عنوان یک تحلیل گر سیاسی و در نگاهی که از پشت عینک دیپلماسی به این ماجرا می اندازم، احساسات مقدس انقلابی ام را مدیریت و خودم را قانع می کنم که در دوره گذار از دیپلماسی گذشته به دیپلماسی اعتدال، باید صبوری ورزیده و بجای رصد واژه های بکار گرفته شده توسط امریکایی ها در مصاحبه های تلویزیونی و یا حتی گزارشات شبه رسانه ای به کنگره و سنا، آن روی سکه را هم ببینم که طی آن برخی از گره های دیپلماسی خصمانه تحریم تا حدودی شل شده و با حضور گسترده هیئت های پارلمانی، سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی در حال گشایش نیز است و علاوه بر آن بخش کوچکی از پولهای بلوکه شده ایران در غرب نیز رفع توقیف و به حساب ایران واریز و حتی فراتر از آنها، تعدادی از شرکت ها و بانکهای ایرانی هم رفع توقیف شده اند!
فضای امروز جامعه ما و دیپلماسی ایران شبیه به فضای پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شده که امام راحل از عبارت نوشیدن جام زهر استفاده کرده بودند و حالا هم برای عده ای که اتفاقاً غالب آنها صادقانه و با سواد بالا به تحلیل می پردازند، تا حدود زیادی بغض آلود، تحقیرآمیز، حسرت انگیز و واقعاً سخت است که ما پس از سه دهه و نیم مواضع انقلابی، حالا که علیرغم عدم خوش بینی رهبری معظم پای میز مذاکره نشسته و با اکسید کردن بخش بالادستی اکسیری بنام اورانیوم غنی شده ۲۰درصدی، تن به مصالحه و اولویت مصالح بزرگتر داده ایم، حالا اینگونه تحقیر شده و در برابر ادبیات تهدید و تحریم امریکایی ها، بوی انفعال داده و شاهد کم کاری مجدد دانشمندان و فعالان هسته ای کشورمان باشیم!
اما رمز گشایی از صلح حدیبیه، مصالحه صفین، صلح امام حسن مجتبی(ع)، تقیه امام باقر(ع) و امام صادق(ع)، پذیرش ولایتعهدی امام رضا(ع) و حتی فلسفه غیبت طولانی مدت موعود الهی و ناجی عالم، امام زمان(عج) و همین طور قطعنامه ۵۹۸ توسط امام راحل و حتی پذیرش تعلیق هسته ای در چند سال پیش، ما را به اتخاذ مواضع صبورانه تری سوق داده تا در فهم عمیق تر استراتژی های جدید، ناشیانه و عجولانه عمل نکرده و با نادیده گرفتن نقش نظارتی و مدیریتی رهبری معظم انقلاب که بارها از اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای حمایت کرده و دستاوردها را نیز تلویحاً تأیید کرده اند، بدبینی را به افکار عمومی تزریق نکنیم و البته فرصت پاسخگویی مردمی بر خلاف سیاست ورزی های دستگاه دیپلماسی و سایر مقامات دیپلماتیک، همچنان محفوظ است و ۲۲ بهمن امسال، یکی از بهترین فرصت ها برای مردم ما جهت حضور گسترده و اصرار بر مواضع انقلابی و نیز گوشمالی کوتوله های سیاسی امریکایی، فراهم است و هیچکس نباید این فرصت طلایی را از دست بدهد.
موضع حمایتی رئیس جمهور محترم از توافق هسته ای ژنو از منظر نگاه ایشان پذیرفتنی است که این همه اظهارات خصمانه امریکایی ها و اسرائیلی ها و سران خائن عرب، حتماً بخاطر دستاوردهای ارزشمند ایران ار این توافق است و نیز اینکه در توافق، دو طرف ماجرا به بخشی از منافع خود رسیده و بخشی را هم نادیده می گیرند، اما نگرانی مزمنی که تحلیلگران را می آزارد، این است که نکند این عصبانیت ها، نه تنها بخاطر دستاوردهای ایران نبوده و نیست، بلکه ناشی از کینه ورزی ها و زیاده خواهی های غربی ها و صهیونیست ها و عرب ها باشد؟!
نکته مهمی که ذکرش در اینجا خالی از لطف نیست اینکه ما هنوز یاد نگرفته ایم که به هنگام نقد و یا مخالفت، به نقاط قوت هم اشاره کنیم و یا به هنگام مدح یا موافقت، بلد نیستیم که به نقاط ضعف آن نیز بپردازیم و از این رو شاهدیم که بعضاً از شدت تلخ گویی، تا توهین کردن به دیگران سقوط می کنیم و یا به هنگام شیرین گفتاری، از دیپلمات ها هم، قهرمان می سازیم! که طبعاً هر دو روش نادرست و افراط در سیاه بینی و سفید بینی است!
به هر حال اگر چه گنجینه لغات دیپلمات ها معدود و دامنه مانور پاسخگویی آنها محدود است، اما نمایندگان مجلس، نمازهای جمعه، رسانه های مجازی و مکتوب، چهره های سیاسی، اساتید دانشگاهها و حوزه ها، روحانیت و دانشجوها و نیز بسیاری از تشکلات و احزاب سیاسی و فرهنگی و اجتماعی ما به راحتی می توانند با اتخاذ سیاست "موشک جواب موشک"، امریکایی ها را از این تهاجم متوهمانه به مواضع دفاعی برگردانند و آنها را از اتخاذ اینگونه مواضع خصمانه پشیمان سازند!
در پایان به دولت محترم و در رأس آن به رئیس جمهور محترم متذکر می شوم که اعلام خالی بودن خزانه کشور توسط ایشان در گرماگرم مذاکره هسته ای در ژنو که به خالی کردن پشت مذاکره کندگان تعبیر شد و برچسب کم سوادی زدن به کسانی که در باره توافق هسته ای ژنو اظهار نظر کرده اند از سوی کسی که دو سه هفته پیش مدعی شد که "شما خواهید دید این دولت هرگز در برابر منتقدان و حتی مخالفان عصبانی نخواهد شد" و نیز توزیع نامناسب و مسئله ساز سبد کالا بین اقشار پایین دست جامعه که به درگیری ها و بی قراری های شبیه گرسنگان افریقا و نیز سوءاستفاده وندی شرمن بابت مرتبط دانستن این اقدام با واریز بخش کوچکی از پولهای بلوکه شده ایران منجر شد، از مصادیق بی تدبیری دولتی است که بخاطر بکارگیری مدیران توانمند در سطح کابینه، بجز تدبیر از آن انتظاری نیست! فلذا بسیار پسندیده است که شایستگان جامعه، شایستگی های خود را در تصمیم سازی ها و چگونگی عملیاتی کردن تصمیمات خود به نمایش بگذارند!
صادقعلی رنجبر-عضو هیئت علمی دانشگاه
