به گزارش شمال نیوز، طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان که از سال ۱۴۰۲ در وضعیت بلاتکلیف قرار داشت، دوباره در دستور کار دولت قرار گرفته است. این پروژه که نخستین‌بار در سال ۱۳۸۴ مطرح شد، پس از انجام مطالعات فنی و زیست‌محیطی و کسب مجوزهای لازم، در سال ۱۴۰۲ وارد مرحله اجرا شد اما مدتی بعد متوقف ماند. اکنون با نهایی شدن مسیر آبی، تعیین انشعابات و به‌روزرسانی نقشه مسیر، اجرای آن از سر گرفته می‌شود.

هدف اصلی این طرح تأمین سالانه دویست میلیون مترمکعب آب شرب و صنعتی برای استان سمنان و رفع کم‌آبی بخش مرکزی ایران عنوان شده است. این حجم از انتقال آب قرار است نیازهای شرب و بخشی از نیازهای صنعتی شهرهای سمنان، شاهرود و گرمسار را تأمین کند. در کنار انتقال آب، تولید چهل‌ودو مگاوات‌ساعت انرژی برق‌آبی از جریان آب خزر نیز در اهداف پروژه پیش‌بینی شده است. این انرژی از طریق نصب توربین‌های کوچک در مسیر انتقال تولید خواهد شد تا مصرف برق ایستگاه‌های پمپاژ و تجهیزات خطوط انتقال را جبران کند.

بر اساس نقشه نهایی، مسیر اصلی انتقال از سواحل ساری در استان مازندران آغاز می‌شود. آب دریای خزر پس از برداشت و طی فرآیند نمک‌زدایی، از مسیر ارتفاعات البرز عبور کرده و وارد محدوده استان سمنان می‌شود. در نقطه‌ای به نام تونل چشمه‌روزیه در محدوده شهمیرزاد، خط انتقال به دو شاخه تقسیم می‌شود؛ انشعاب شرقی به سمت شاهرود امتداد یافته و انشعاب غربی از مرکز شهر سمنان عبور کرده و به گرمسار می‌رسد. به این ترتیب، سه محور اصلی استان از آب منتقل‌شده بهره‌مند خواهند شد.

این پروژه از ابتدا با رویکرد مطالعات دقیق زیست‌محیطی طراحی شده است. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد میزان برداشت سالانه آب از خزر به‌گونه‌ای تنظیم شده که تأثیری بر تراز آبی دریا نخواهد داشت. در بخش نمک‌زدایی نیز فناوری اسمز معکوس به کار گرفته شده و شورآب حاصل در محدوده‌ای مشخص و کنترل‌شده به دریا بازگردانده می‌شود. در طراحی مسیر نیز تلاش شده تا کمترین آسیب به پوشش گیاهی و اراضی جنگلی شمال کشور وارد شود.

طرح انتقال آب خزر به سمنان از سال ۱۳۸۴ تاکنون مسیر طولانی و پرچالشی را پشت سر گذاشته است. در سال‌های نخست، مطالعات امکان‌سنجی و ارزیابی‌های فنی انجام گرفت و با گذشت بیش از یک دهه، سرانجام در سال ۱۴۰۲ پس از تأیید نهادهای ذی‌ربط وارد فاز اجرایی شد. اما در همان سال، به‌دلیل مسائل مالی و تغییر در اولویت‌های اجرایی متوقف شد. اکنون با تصویب مجدد آن و نهایی شدن نقشه مسیر، این طرح بار دیگر به جریان افتاده است.

مسئولان اجرای پروژه می‌گویند هدف نهایی آن، تأمین پایدار آب شرب و صنعتی برای مناطقی است که با افت شدید منابع زیرزمینی روبه‌رو هستند. در استان سمنان، طی سال‌های اخیر سطح آب‌های زیرزمینی به‌شدت کاهش یافته و بسیاری از دشت‌ها در وضعیت بحرانی قرار گرفته‌اند. اجرای طرح انتقال آب از خزر می‌تواند بخشی از فشار بر این منابع را کاهش دهد و امکان توسعه پایدار شهری و صنعتی را در این منطقه فراهم کند.

همچنین، تولید انرژی برق‌آبی در مسیر انتقال، پروژه را از نظر بهره‌وری انرژی خودکفا می‌کند و هزینه‌های بهره‌برداری آن را کاهش می‌دهد. کارشناسان می‌گویند تلفیق انتقال آب و تولید انرژی برق‌آبی از ویژگی‌های فنی متمایز این طرح به شمار می‌آید.

به‌این‌ترتیب، پس از دو دهه مطالعه، توقف و بازنگری، طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان اکنون با مشخص شدن مسیر، تعیین انشعابات و تأیید نهایی نقشه اجرایی، آماده ازسرگیری عملیات است. آبی که از خزر برداشت می‌شود، پس از تصفیه و عبور از تونل چشمه‌روزیه در شهمیرزاد، به دو انشعاب شرقی و غربی تقسیم و در نهایت به شاهرود، سمنان و گرمسار می‌رسد. این پروژه قرار است سالانه دویست میلیون مترمکعب آب و چهل‌ودو مگاوات‌ساعت انرژی برق‌آبی تولید کند و هدف آن تأمین پایدار آب برای مرکز ایران است./ل