به گزارش شمال نیوز، در دهه ۵۰، بیش از ۱۵۰ هزار هکتار از زمین‌های گلستان زیر کشت پنبه بود و ۴۳ کارخانه پنبه‌پاک‌کنی، همراه با زیرساخت ریلی شمال، نه تنها اقتصاد استان را رونق بخشیده بود، بلکه صنایع نساجی و جانبی مانند لینترپاک‌کنی و روغن‌کشی را در گلستان و مازندران به اوج رسانده بود.

عواملی چون واردات بی‌رویه با ارز ارزان، توسعه کشت شالی در چهار دهه اخیر و کمبود مکانیزاسیون تخصصی، به‌ویژه در برداشت، سطح زیر کشت پنبه گلستان را به ۹ هزار هکتار در سال جاری کاهش داده و در مقابل، کشت شالی از ۱۵ هزار هکتار در دهه ۵۰ به ۷۰ هزار هکتار رسیده، که به برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، کاهش مراتع، بیابان‌زایی و پدیده‌هایی مانند گردوغبار و فرونشست زمین دامن زده است.

دولت چهاردهم با تمرکز بر توسعه مناطق مرزی و کشاورزی پایدار، فرصت منحصربه‌فردی برای بازسازی زنجیره ارزش پنبه در گلستان دارد که حمایت از کشت قراردادی، تخصیص اعتبارات ویژه برای مکانیزاسیون و افزایش قیمت خرید تضمینی می‌تواند این محصول استراتژیک را به موتور محرکه اقتصاد منطقه تبدیل کند.

احیای صنایع نساجی، ریسندگی و پوشاک نه تنها اشتغال‌زایی گسترده‌ای در گلستان و استان‌های همجوار ایجاد خواهد کرد، بلکه با کاهش وابستگی به کشت‌های پرآب‌بر مانند شالی، به حفظ منابع طبیعی و مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی کمک می‌کند.

استاندار گلستان، با انتقاد از قیمت فعلی خرید پنبه (۶۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم) که به گفته او برای کشاورزان صرفه اقتصادی ندارد، بر لزوم بازنگری در سیاست‌های حمایتی تأکید کرد.

علی‌اصغر طهماسبی همچنین خواستار همکاری جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات پنبه ایران و کمیسیون کشاورزی مجلس برای افزایش قیمت خرید تضمینی این محصول شد تا انگیزه‌ای دوباره برای کشت پنبه در میان کشاورزان ایجاد شود.

وی بیان کرد: مرکز تحقیقات پنبه ایران در گرگان، در راستای برنامه هفتم توسعه با معرفی ۱۶ رقم تجاری پرمحصول و میان‌رس و برنامه‌ریزی برای رونمایی از یک رقم جدید در سال جاری، گام‌های بلندی برای افزایش بهره‌وری برداشت که این ارقام نه تنها عملکرد در واحد سطح را تا ۱۰۰ درصد افزایش داده‌اند، بلکه با کاهش مصرف آب، گامی به سوی کشاورزی پایدار برداشته‌اند.

استاندار گلستان اظهار امیدواری کرد: این پیشرفت‌ها، همراه با ارقام شورپسند، می‌تواند گلستان را به الگویی برای کشاورزی کم‌آب‌بر در مناطق خشک و نیمه‌خشک تبدیل کند.

طهماسبی با اشاره به تلاش برای افتتاح پروژه‌های زیرساختی مانند پایانه صادراتی محصولات کشاورزی در منطقه آزاد اینچه‌برون تا دو ماه آینده گفت: این مرکز می‌تواند بستری برای صادرات پنبه و محصولات وابسته فراهم کند و با سرمایه‌گذاری ۶ میلیون یورویی بخش خصوصی، نه تنها پنبه بلکه سایر محصولات کشاورزی شمال کشور را به بازارهای بین‌المللی متصل خواهد کرد.

رییس سازمان مدیریت برنامه‌ریزی گلستان هم گفت: توسعه کشت پنبه نه تنها پیوند میان کشاورزی و صنعت را تقویت می‌کند، بلکه با حفاظت از منابع آب و خاک، توان اکولوژیک سرزمین را حفظ می‌کند.

علیرضا نورانی معتقد است: برای بازگشت به دوران طلایی پنبه، قیمت خرید تضمینی این محصول باید حداقل چهار برابر قیمت گندم یا ۷۵ درصد درآمد میانگین یک هکتار شالی باشد که این سطح قیمت‌گذاری، همراه با توسعه کشت قراردادی و ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت به تعاونی‌های روستایی برای مکانیزاسیون، می‌تواند انگیزه اقتصادی لازم را برای کشاورزان ایجاد کند و تعداد کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی را از ۹ واحد کنونی به ۴۳ واحد پیشین برساند.

وی ادامه داد: واردات بی‌ضابطه و عدم پیشرفت در مکانیزاسیون، به‌ویژه در بخش برداشت، از موانع اصلی احیای کشت پنبه است که وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند با تدوین برنامه‌ای جامع برای کشت قراردادی و تأمین ماشین‌آلات تخصصی، این موانع را برطرف کند.

رییس سازمان مدیریت برنامه‌ریزی گلستان همچنین بر نقش کلیدی مرکز تحقیقات پنبه در معرفی ارقام پرمحصول و مقاوم به شوری تأکید کرد و گفت: این اقدامات، در کنار بازنگری در سیاست‌های وارداتی و حمایت از تولید داخلی، می‌تواند پنبه گلستان را بار دیگر به بازارهای جهانی، به‌ویژه اروپا، بازگرداند.

احیای کشت پنبه در گلستان پروژه‌ای برای حفظ هویت تاریخی و اکولوژیک منطقه است. بازگشت به سطح ۱۵۰ هزار هکتاری دهه‌های گذشته شاید بلندپروازانه به نظر برسد، اما با عزم ملی، حمایت‌های هدفمند و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، گلستان می‌تواند بار دیگر به پایتخت طلای سفید ایران تبدیل شود./ل