به گزارش شمال نیوز، با اجرای برنامه‌های حرفه‌آموزی برای زندانیان، آن‌ها می‌توانند پس از عفو یا آزادی، به واسطه گواهی ارائه‌شده از مراجع موردتأیید که درآن عنوان «زندان» هم وجود ندارد، شغلی مناسب بیابند یا کسب‌وکار خود را راه بیندازند و به این ترتیب، به کاهش نرخ بیکاری و ارتقای فرهنگ کارآفرینی در جامعه کمک کنند. در نهایت، این فرآیند می‌تواند به پیشگیری از بازگشت مجدد آن‌ها به سوی جرم هم منجر شود.

در عفو معیاری [عفو مجرمان و محکومان و افرادی که رفتار مناسبی در دوران حبس داشته‌اند]  اخیر، شمار زیادی از زندانیان، مشمول تخفیف مجازات و آزادی شده‌اند و بسیاری از آنان به واسطه حرفه‌آموزی در کارگاه‌های مستقر در زندان‌ها یا بنیاد تعاون زندان‌ها اکنون صاحب حرفه‌ای شده و توانایی ایجاد شغل و کاریابی را پیدا کرده‌اند. قوه قضائیه در برنامه‌ای باعنوان «اقتصاد زندانیان پس از عفو و آزادی»، بازدیدهایی از واحدهای تولیدی محل اشتغال زندانیان گیلان برگزار کرد که در این گزارش، به بخشی از بهره‌مندی مددجویان از فرصت‌های شغلی و تولیدی در زندان مرکزی رشت می‌پردازیم.

قاچاق و سرقت، دو جرم عمده گیلان

حمید وسکویی اشکوری، مدیرکل زندان‌های گیلان، قاچاق موادمخدر و سرقت را در صدر جرائم رخ‌داده در استان اعلام می‌کند و می‌گوید: برای کاهش مصرف موادمخدر و دخانیات در داخل زندان، دوره‌های «تی‎سی» با حضور استادان کشور برگزار می‎شود که در آن شاهد کاهش آسیب‌ها هستیم. 

وی درباره این که آیا مصرف مواد مخدر در زندان گزارش می‌شود یا خیر می‌گوید:مصرف وجود دارد اما نه آن‌طور که درخارج از زندان می‌گویند؛ زیرا به‌صورت سفت و سخت، مسیرهای ورود مواد مخدر را بسته‌ایم. 

وسکویی اشکوری، عمده کار فرهنگی در زندان را ایجاد فضای آموزش قرآن اعلام می‌کند و می‌افزاید: تلاش داریم تاآخر سال، ۵۰۰ حافظ قرآن تربیت کنیم.

او بر اشتغال زندانیان و حرفه‌آموزی آنان تأکید دارد: سعی داریم با توجه جدی به این موضوع، برای زندانیان، گواهی کسب مهارت بدون ذکر نام زندان تهیه کنیم و در اختیارشان قرار دهیم تا پس از آزادی بتوانند کسب و کاری برای خود ایجاد کنند. حتی تسهیلات بانکی نیز دراختیار این افراد قرار می‌گیرد.

سوادآموزی در زندان اجباری است

عبدالرحیم حقیقت‌شناس، رئیس اداره فرهنگی زندان‌های گیلان درباره فعالیت‌های فرهنگی در این زندان‎ها می‌گوید: در۱۲ زندان استان باتوجه به حضور امام جماعت، نمازجماعت اقامه می‌شود، علاوه برآن روحانیون، کلاس‌های متعددی برای زندانیان برگزار می‌کنند. 

وی با بیان این که با مؤسسات قرآنی، قرارداد داریم تا حافظ قرآن تربیت کنیم می‌گوید: به خاطر تلاش‌های آن‌ها بسیاری از زندانیان یک تا چندجزء قرآن را حفظ کرده‌اند که می‌تواند درکاهش مجازات آنان هم تأثیر بگذارد.

این مقام مسئول درباره سوادآموزی و ارائه دیگر آموزش‌ها در زندان توضیح می‌دهد: سوادآموزی زندانی‌ها اجباری است. اگر زندانی بی‌سواد باشد حتما باید باسواد از زندان خارج شود. همچنین هر کس به آموزش زبان‌های خارجی علاقه داشته باشد زمینه‌ها و وسایل موردنیاز را برایش مهیا می‌کنیم. شایان گفتن است که اکنون پنج نفر دانشجو در زندان داریم.

حرفه‌آموزی و تغییر مسیر زندگی 

مسعود طهور انزابی، مسئول اشتغال زندانیان رأی‌باز [یعنی افرادی که روز را با حرفه‌آموزی در حوزه‌های مختلف در خارج از زندان و بدون داشتن مراقب می‌گذرانند و پس از پایان ساعت کاری به خانه یا زندان برمی‌گردند] زندان لاکان، درباره وضع اشتغال و حقوق این دسته از زندانیان می‎گوید: شمار کل زندانیان رأی‌باز استان، ۶۳۵ نفر است که در کارگاه‌های طرف قرارداد با بنیاد تعاون و انجمن حمایت از زندانیان مشغول به کارند. از این تعداد، ۱۹۰ نفر در ۶ کارگاه لاکان فعالیت دارند و بقیه هم در کارگاه‌های خارج از زندان تحت نظارت بنیاد تعاون و انجمن حمایت از زندانیان کار می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: حقوق زندانیان، طبق دستورالعمل ارسالی از سوی سازمان زندان‌ها به طور ماهانه به آن‌ها پرداخت می‌شود. یکی از کارگاه‌های این مجموعه، کارگاه مبل‌سازی است که ۶۵ نفر از زندانیان رأی‎باز در آن مشغول به کارند.  هفت‌نفر از زندانیان این کارگاه، مشمول عفو معیاری مقام معظم رهبری قرار گرفته و آزاد شده‌اند و از مدت زمان حبس ۷۰نفر از مددجویان دیگر هم کاسته شده است.

وی در مورد واحدهای تولیدی فعال در این مجموعه می‌گوید: در این مجموعه علاوه بر کارگاه مبل‌سازی، پنج کارگاه تولیدی دیگر شامل کارگاه‌ پالت‌سازی، دو کارگاه سنگ مصنوعی، یک واحد تولیدی باغ صنوبر و یک کارگاه سفال در خارج از مجموعه زندان نیز فعالیت دارند.

بخش خصوصی با بنیاد تعاون قرارداد بسته و در این کارگاه‌ها سرمایه‌گذاری کرده است. آن‌ها همچنین از نیروهای زندانی برای کار در این کارگاه‌ها استفاده می‌کنند. 

برخی از زندانیان حتی پس از عفو و آزادی همچنان تمایل دارند در این کارگاه‌ها کار کنند.

مسئول اشتغال زندانیان رأی‌باز زندان لاکان تأکید می‌کند: اشتغال زندانیان در این کارگاه‌ها تأثیر زیادی بر بازگشت آنان به جامعه دارد. این اشتغال، در حقیقت گام دوم ما برای کاهش آسیب‌های اجتماعی است.

گفتگو با زندانیان رأی‌باز

یکی از مددجویان رأی‌باز که در کارگاه مبل‌سازی مشغول به کار است می‌گوید: وقتی وارد این کارگاه شدم، هیچ تجربه‌ای در زمینه چوب و مبل‌سازی نداشتم اما حالا می‌توانم مبل‌های باکیفیت بسازم و امیدوارم پس از عفو و آزادی از زندان، این حرفه مرا به سمت یک زندگی مستقل هدایت کند.

یکی دیگر از مددجویان فعال در کارگاه سنگ مصنوعی می‌گوید: قبل از این که وارد زندان شوم هیچ‌وقت تصور نمی‌کردم که روزی توانایی ساخت سنگ‌های مصنوعی را پیدا کنم. این کار نه‌فقط مرا به یک حرفه مجهز کرد بلکه به من یاد داد که چگونه از توانایی‌های خود استفاده کنم، لذا بنا دارم پس از آزادی حتما این حرفه را ادامه بد هم.

مددجوی دیگری که در کارگاه پالت‌سازی کار می‌کند می‌گوید: این کارگاه، فرصتی برای یادگیری یک حرفه جدید را برایم فراهم کرد و کمک می‌کند که پس از عفو و آزادی، استقلال مالی پیدا کنم و به جامعه بازگردم.

کارآفرین کارگاه سفالگری و تولیدات چوبی می‌گوید: حدود پنج‌سال است که با قبول پیشنهادم برای ایجاد شغل در زندان با کمک اداره کل زندان‌های استان گیلان و بنیاد تعاون، ایده‌ام برای راه‌اندازی کارگاه تولید محصولات چوبی به اجرا درآمده و با کمک مددجویان، محصولاتی مثل دسته بیل، دسته تی و حتی وسایل تزیینی تولید می‌کنیم. از همان ابتدا هدف اصلیمان این بود که مددجویان فرصت کاری بیابند و در عین حال به تولید ملی هم کمک کنیم.

وی ادامه می‌دهد: ۲۵ نیروی کار در این کارگاه مشغول به کارند و درآمد خوبی هم دارند. اگرچه شماری از مددجویان، مشمول عفو معیاری شدند ولی هنوز در کنار ما مشغول به کارند و واقعا برای من خوشحال‌کننده است که توانسته‌ایم برای این افراد شغل ایجاد کنیم و زندگیشان را تغییر دهیم. البته در داخل زندان هم بخشی از کارها مثل نقطه‌کوبی و آینه‌کوبی توسط خانم‌ها انجام می‌شود و هیچ تفاوتی میان زندانی‌ها و افراد آزادشده نمی‎بینیم.

یکی از مددجویان رأی‌باز کارگاه سفالگری که به‌تازگی مشمول عفو معیاری شده می گوید:حالا که آزاد شده‌ام می‌خواهم در همین مجموعه مشغول به کار شوم. حرفه‌ای که در این کارگاه آموزش دیدم بعد از آزادی، مسیر زندگی مرا تغییر داد و اکنون می‌فهمم که اشتغال در زندان چقدر به من کمک کرده است، چون یک شغل ثابت برای شروع زندگی جدیدم دارم.

توانمندسازی زنان

باتوجه به این که برخی از زنان زندانی به واسطه تنگناهای مالی مرتکب جرم و تخلف شده‌اند، توجه به توانمندسازی زندانیان زن می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای مهارت‌های فردی و شغلی آن‌ها شود تا باجلوگیری از بازگشت مجددشان به چرخه جرم، بتوانند در توانمندی خانواده و تربیت فرزندان هم نقش‌آفرین باشند. 

۷۰نفر از زنان زندانی در زندان زنان لاکان رشت، در کارگاه‌هایی نظیر قالیبافی، سفالگری، عطرسازی، گل‌سازی، خیاطی، نقاشی روی سفال، حصیربافی و نقطه‌کوبی مشغول کارند و با حقوق دریافتی خود می‌توانند بخشی از هزینه‌های زندگی خانواده‌شان را تأمین کنند.

مددجویان زن رأی‌باز در شرکت «بیوک شیشه ایرانیان»، اقدام به ساخت لوله‌های آزمایشگاهی می‌کنند. از میان آنان، ۹ نفر مشمول عفو معیاری اخیر شده و سه‌نفر پس از بهره‌مندی از عفو، همچنان به فعالیت خود در خط تولید این شرکت ادامه داده‌اند.

یکی از مددجویان رأی‌باز این شرکت می‌گوید: گواهی فنی و حرفه‌ای که کسب می‌کنم مانند کلیدی است که در بازار کار را به روی من باز خواهد کرد. ممکن است با استفاده از مهارتی که در این شرکت کسب کرده‌ام پس از عفو و آزادی، کسب و کار خود را راه‌اندازی کنم یا در صورت موافقت مدیر عامل این شرکت، در همین‌جا به فعالیت خودم ادامه بدهم. این مهارت، هم امنیت درآمدی به من می‌دهد و هم آرامش و حمایت خانوادگی‌ام را حفظ می‌کند./ل