به گزارش شمال نیوز، از مجموع ۸۶۴ هزار هکتار مراتع گلستان، حدود ۶۰ هزار هکتار (معادل ۶ درصد) به‌عنوان زمین‌های شور و قلیایی شناخته می‌شوند که این زمین‌ها به دلیل شوری خاک و کمبود آب شیرین، بازدهی پایینی دارند و طی سال‌های اخیر، بخش عمده مراتع استان به اراضی زراعی تبدیل شده است.

این تغییرات، همراه با ناملایمات اقلیمی نظیر خشکسالی و ریزگرد، به کاهش شدید پوشش گیاهی و تنوع گونه‌ای در مراتع باقی‌مانده منجر شده با این حال، محققان مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان با معرفی گونه‌های مقاوم مانند کوشیا، در تلاش‌اند تا این زمین‌های کم‌بازده را به فرصتی برای تولید پایدار و حفاظت از محیط‌زیست تبدیل کنند.

کوشیا؛ گیاهی مقاوم برای خاک‌های شور

محقق مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان گفت: کوشیا (جارو) گیاهی بومی آسیا و اروپا با پراکنش طبیعی در مناطقی مانند بروجرد، سبزوار و بیرجند است و این گیاه یک‌ساله، با توانایی تحمل شوری تا ۲۶ دسی‌زیمنس بر متر، حتی در شرایط شوری بالای خاک قادر به جوانه‌زنی و رشد است.

علیرضا صابری تأکید کرد: کوشیا با ایجاد پوشش گیاهی پایدار، نه‌تنها به مقابله با ریزگرد و فرسایش خاک کمک می‌کند، بلکه به‌عنوان منبعی ارزشمند برای تأمین علوفه دام، اقتصاد دامداران منطقه را تقویت خواهد کرد.

در حال حاضر، کشت کوشیا در ۱۰۰ هکتار از زمین‌های گلستان آغاز شده و پتانسیل گسترش تا هزار هکتار را دارد. این گیاه با استفاده از آب شور که در ۶۰ هزار هکتار از زمین‌های مستعد استان در دسترس است، می‌تواند به‌عنوان راهکاری کم‌هزینه و پایدار برای احیای مراتع و تولید علوفه مورد استفاده قرار گیرد.

برداشت علوفه کوشیا از هر هکتار، با هزینه‌ای حدود ۱۰۰ میلیون ریال، درآمدی بالغ بر ۶۰۰ میلیون ریال برای کشاورزان به همراه دارد و این امر، کوشیا را به گزینه‌ای جذاب برای توسعه کشاورزی و دامداری در منطقه تبدیل کرده است.

نقش کوشیا در پایداری مراتع و اقتصاد دامداری

کارشناس مرتع اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، کوشیا را گیاهی علوفه‌ای با ارزش توصیف کرد که در اکوسیستم‌های بیابانی و استپی مناطق ایرانی-تورانی رشد می‌کند.

مسعود برزعلی اظهار کرد: این گیاه با استقرار سریع در خاک‌های شور، علاوه بر ایجاد پوشش محافظتی برای خاک، منبعی ارزشمند برای تغذیه دام به شمار می‌رود و با توجه به کمبود شدید علوفه در شمال گلستان و محدودیت منابع آب شیرین، توسعه کشت کوشیا امری ضروری است.

اداره‌کل منابع طبیعی گلستان از سال گذشته با تولید آزمایشی ۵۰۰ اصله نهال کوشیا و کشت آن در مراتع، نتایج مثبتی به دست آورده و در سال جاری، تولید ۶ هزار اصله نهال را در دستور کار قرار داده است.

عملکرد علوفه‌ای این گیاه در شرایط مختلف قابل‌توجه است: در شرایط دیم و خاک شور، ۲ تا ۳ تن علوفه خشک در هکتار، در شرایط آبیاری ۴ تا ۶ تن و در شرایط زراعی کامل ۸ تا ۱۰ تن در هکتار (پیش از گلدهی) تولید می‌شود که این ویژگی‌ها، همراه با مقاومت کوشیا به دمای منفی هشت درجه و تنش‌های محیطی، آن را به مکملی ایده‌آل برای تغذیه دام در مناطق خشک و نیمه‌خشک تبدیل کرده است.

ضرورت فرهنگ‌سازی و حمایت از کشت کوشیا

صابری با تأکید بر لزوم ترویج کشت کوشیا در میان کشاورزان و دامداران گلستان، اظهار کرد: گسترش این گیاه نیازمند فرهنگ‌سازی و حمایت از طریق خرید قراردادی توسط بخش خصوصی است و این اقدام، ضمن ایجاد فضای سبز و کاهش ریزگرد، ارزش اقتصادی قابل‌توجهی برای ساکنان منطقه به همراه خواهد داشت.

برزعلی نیز افزود: توسعه کشت کوشیا نه‌تنها نیاز دامداران به علوفه را تأمین می‌کند، بلکه با بهبود پوشش گیاهی، فرسایش خاک را کاهش داده و به پایداری اکوسیستم‌های بیابانی و استپی کمک می‌کند.

شناسایی و گسترش گیاهان هالوفیتی مانند کوشیا که توانایی رشد در شرایط شوری و خشکی را دارند، گامی مؤثر در راستای مقابله با بیابان‌زایی، حفاظت از خاک و افزایش تنوع گیاهی در گلستان است و این اقدامات، ضمن ایجاد اشتغال و تقویت اقتصاد ساکنان مناطق مرزی، می‌توانند از گسترش مناطق بیابانی در شمال استان جلوگیری کنند./ل