خبرگراری خانه ملت نوشت: دهم مرداد ماه بود که سوال از رئیس‌جمهور با 80 امضا و با پنج محور در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد، این دومین مرتبه‌ای است که در تاریخ ایران سوال از رئیس‌جمهور در مجلس مطرح می‌شود، پیش از این در ۲۴ اسفند ۱۳۹۰ نمایندگان مجلس از محمود احمدی‌نژاد سؤال ‌کردند.

پنج محور سوال از روحانی

بر اساس اظهارات دکتر علی لاریجانی در صحن علنی مجلس، محور سوال نمایندگان از حسن روحانی را موضوعاتی چون عدم موفقیت دولت در کنترل قاچاق کالا و ارز، استمرار تحریم‌های بانکی، عدم اقدام شایسته دولت درخصوص کاهش نرخ بیکاری، رکود اقتصادی شدید چندین ساله، افزایش شتابان نرخ ارزهای خارجی و کاهش شدید ارزش پول ملی شامل می‌شود.

ششم شهریور؛ زمان حضور رئیس‌جمهور در صحن برای پاسخ به سوالات

رئیس‌جمهور طبق قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، یک ماه برای پاسخ به سؤالات و حضور در مجلس فرصت دارد و در این مدت باید طی نامه رسمی، زمان حضور خود در صحن را به هیات رئیسه مجلس اعلام کند، هم‌اکنون و بر اساس آخرین اخبار قرار است وی در 6 شهریور ماه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی حاضر و به سوال نمایندگان پاسخ دهد.

بنا به گفته سیدجواد حسینی‌کیا؛ طبق اصل 88 قانون اساسی در هر موردی که حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رئیس جمهور و یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسئول در باره یکی از وظایف آنان سوال کنند، رئیس جمهور یا وزیر مربوطه موظف است در مجلس حاضر شده و به سؤال جواب دهد از این رو سازوکار قانونی برای طرح سوال پیش بینی شده است.(اینجا)

سوال از رئیس‌جمهور و پرهیز نمایندگان از تسویه حساب‌های سیاسی

پیش از این سیدحسین نقوی‌حسینی یادآور شده بود که فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس شورای اسلامی موضوع سوال از رئیس جمهور را پیگیری جدی می‌کنند.(اینجا) اما محمدمهدی زاهدی عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس تاکید دارد که سوال از رئیس جمهور تسویه حساب سیاسی نیست زیرا جریان های مختلف خواهان طرح سوال هستند.(اینجا) احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیات رئیسه مجلس نیز اذعان دارد که قانون اساسی این حق را به نمایندگان مجلس داده تا بتوانند از مسئولان اجرایی کشور سوال کنند.(اینجا)

سید احسان قاضی‌زاده هاشمی نیز اعتقاد دارد: اگر نظرسنجی در تهران یا روستاهای مرزی انجام شود، مشاهده خواهد شد که این مطالبه جامعه وجود دارد، لذا نباید از یاد برد که همه جریان های مجلس علاقه مند طرح سوال هستند.( اینجا)

حسینعلی حاجی دلیگانی نیز با یادآوری اینکه طرح سوال از رئیس‌جمهور سیاسی کاری نیست، معتقد است: آقای روحانی بر اساس سیاست‌های اقتصادی مقاومتی حرکت نکرده لذا با حضور در مجلس و پاسخ به سوال نمایندگان باید زمینه ایجاد آرامش در جامعه را رقم زند. (اینجا) نصرالله پژمانفر عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس نیز اعتقاد دارد حضور رییس جمهور در صحن مجلس، امتیاز برای وی محسوب می شود و می‌تواند از این طریق توضیحاتی که مردم انتظار دارند را بیان کند.(اینجا)

طرح سوال و فرصتی که روحانی برای بیان شفافیت‌ها دارد

برخی از نمایندگان چون ابوالفضل ابوترابی هم سوال از رئیس جمهور را یک فرصت تلقی می‌کنند نه تهدید، از این رو اعتقاد دارند که آقای روحانی می‌تواند در این فرصت پیش آمده از فعالیت‌های دولت دفاع کند.(اینجا) عبدالرضا مصری از اعضای فراکسیون نمایندگان ولای نیز معتقد است که طرح سوال از رییس جمهور به معنای تقابل قوه مجریه و مقننه نیست از این رو حضور روحانی در مجلس برای وی فرصت است. (اینجا) سید علی ادیانی هم وجود لشکر بیکاران، کاهش ارزش پول ملی، افزایش بی رویه ارزش ارز خارجی و رکود اقتصادی را دلایل طرح سوال از رییس جمهور و پیگیری مجدانه نمایندگان می‌داند.( اینجا)

سوالی که پرده از مسائل رودربایستی رئیس‌جمهور و وزرا بر می‌دارد

در این میان افرادی چون بهروز نعمتی سخنگوی هیات رئیسه مجلس اذعان دارند که با سوال از رئیس جمهور تمام مشکلات حل نمی‌شود و اصلی‌ترین مشکل دولت تعارف آقای رئیس جمهور با برخی از ارکان اقتصادی کابینه خود است.(اینجا) اما محمدجواد ابطحی تاکید دارد که اداره امور کشور فَشَل شده و شاهد نارضایتی مردم هستیم، نمایندگان هم با رییس جمهور فالوده نخوردند که بخواهند رودربایستی کنند.( اینجا)

سوال از روحانی در تقابل با احمدی‌نژاد یا ارتقاء جایگا نظارتی مجلس؟

محمود صادقی از اعضای هیات رئیسه فراکسیون امید هم سوال از رئیس جمهور را یک فرصت برای بیان شفاف اقدامات و محدودیت های دولت و نشان از ارتقاء جایگاه نظارتی مجلس می‌داند، وی معتقد است: سوال از روحانی اگر در تقابل با سوال از احمدی‌نژاد هم باشد به معنای واقعی دموکراسی است. (اینجا) سید ابوالفضل موسوی بیوکی از دیگر اعضای فراکسیون امید معتقد است: هر چند که فراکسیون امید حامی دولت است ولی این موضوع دلیل نمی‌شود که از رئیس جمهور سوال نکنیم لذا رئیس روحانی باید از فرصت سوال از رئیس جمهور استفاده کند.(اینجا)

با این حال مجتبی ذوالنوری از طراحان سوال از رئیس‌جمهور با اشاره به شرایط تجمیع امضای نمایندگان و تشبیه این وضعیت به عملیات خیبر، بدر و کربلای ۵ ، می‌گوید: با توجه به کاهش قدرت خرید مردم به یک سوم به دلیل نوسانات ارز روند مدیریتی باید اصلاح شود. وی همچنین تاکید کرد که امضا کنندگان سوال از روحانی هیچ دلبستگی و تعلق خاطری به احمدی نژاد ندارند، در آن زمان هم اگر در مجلس حضور داشتم قطعا از افراد سوال کننده از احمدی نژاد بودم. (اینجا)

لزوم پرهیز از ادبیات احمدی‌نژادی و جلوگیری از تکرار یکشنبه سیاه

غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نایب رئیس فراکسیون مستقلین ولایی اما تاکید دارد که حسن روحانی در روز طرح سوال از رئیس جمهور در صحن علنی نباید رفتارهای احمدی نژادی از خود نشان دهد لذا همه چیز باید در فضای آرامش پیش برود و ادبیات نمایندگان و رئیس جمهور ادبیاتی در شأن جمهوری اسلامی باشد.(اینجا) جواد کریمی قدوسی عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس هم اذعان دارد که حضور روحانی در مجلس تکرار یکشنبه سیاه نخواهد شد، لذا رییس جمهور از بیان مسائل به زبان پوپولیستی و به حاشیه بردن کشور اجتناب کند.(اینجا) محمدمهدی برومندی نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم تاکید دارد که در این شرایط باید طرف‌های سوال کننده و رئیس جمهور به قواعد قانونی این امر احترام بگذارند و در محورهایی که مورد سوال است صحبت کنند.( اینجا)

سید محمدحسن ابوترابی فرد نایب رئیس مجلس نهم نیز سوال از رئیس جمهور در چارچوب را باعث ارتقای کارایی مجلس و نظام می‌داند و می‌گوید: از پرداختن به مسائل جانبی و سیاسی در جلسه سوال از رئیس جمهور پرهیز شود.(اینجا)

 افراد چون اسدالله عباسی از اعضای هیات رئیسه مجلس نیز با اشاره به مشکلات در حوزه کنترل قاچاق کالا و ارز، تحریم های بانکی، کاهش نرخ بیکاری، رکود اقتصادی شدید چندین ساله و افزایش شتابان نرخ ارزهای خارجی و کاهش شدید ارزش پول ملی، یادآور شد که هیچ بهبودی رخ نداده و دولت تنها به ارائه آمار و ارقام اکتفا کرده لذا آقای روحانی به دور از مسائل حاشیه ای باید پاسخ گو باشد، زیرا نمایندگان حرف های پوپولیستی را نمی‌پذیرد و استدلال های قانونی و منطقی می‌خواهند.( اینجا)

سوال از رئیس‌جمهور اقدام پوپولیستی یا همکاری با دولت؟

با این شرایط محمدابراهیم رضایی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، تاکید دارد که کشورمان به دلیل ضعف مدیریت دچار آسیب شده و دولت نمی‌خواهد پاسخگو باشد، حال آنکه نباید حق مردمی سوال از رییس جمهور را مورد تهاجم قرار بدهند و با برچسب آن را تخریب کنند.(اینجا) عباس گودرزی نیز با بیان اینکه طرح سوال از رییس جمهور اقدامی پوپولیستی، جناحی و سیاسی نیست، تاکید دارد که قوه قوه مقننه همواره به نحو اکمل با دولت همکاری داشته و سوال از رئیس جمهور به معنای سنگ اندازی مقابل دولت نیست.(اینجا)

محمدعلی پورمختار هم می‌گوید: سوال کردن به معنای مخالفت و عدم کمک به دولت نیست در حقیقت مردم و مجلس می‌خواهند بدانند که دولت چه برنامه‎‌هایی را در این شرایط اجرا کرده است.(اینجا) ابوالفضل حسن بیکی هم با تایید این موضوع تاکید دارد که سوال از رئیس جمهور باید به گونه‌ای مطرح شده و پاسخ داده شود تا دشمن سوءاستفاده نکند.(اینجا)

سید ناصر موسوی لارگانی هم طرح سوال از رییس جمهور را بیانگر اجرای دموکراسی به معنای واقعی می‌داند زیرا نشان می‌دهد که مسئولان ایرانی در قبال جامعه پاسخگو هستند.(اینجا) علیرضا سلیمی هم وعده‌های نامحقق انتخاباتی رییس جمهور را یادآور می‌شود و می‌گوید: وعده‌هایی مانند کاهش نرخ بیکاری، بازگرداندن عزت پاسپورت ایرانی، مسکن اجتماعی، رونق صادرات، سرمایه گذاری خارجی در پسابرجام و غیره هنوز محقق نشده و این نیاز وجود دارد که وی در مورد آنها پاسخ دهد.(اینجا)

مصلحت اندیشی سوال از رئیس‌جمهور

سید مصطفی ذوالقدر نیز می‌گویند: هر چند سوال از رئیس جمهور در این شرایط به مصلحت نبود ولی نمی‌توان خرده‌ای به نمایندگان گرفت زیرا در چهارچوب وظایف نمایندگی خود، سوال از رئیس جمهور را پیگیری کردند.(اینجا) افرادی چون مسعود گودرزی نیز معتقد است: قبل از اینکه بخواهیم سوال از رئیس جمهور را پیگیری کنیم، می‌توانستیم به دنبال لایحه‌های پایین‌تر برویم و از وزرای مربوطه سوال کنیم. (اینجا) بهرام پارسایی سخنگوی فراکسیون امید مجلس هم اذعان دارد که مشکلات اقتصادی کشور بعد از خروج آمریکا از برجام صورت گرفته و کسانی باید پاسخگوی این موضوع باشند که هم صدا با ترامپ، دائما برجام را زیر سوال می‌بردند و تضعیف کردند، با توجه به این موضوع تقریبا نمایندگان مجلس می‌دانند که چه میزان دولت در به وجود آمدن وضعیت اقتصادی فعلی مقصر است.( اینجا)

پشت پرده‌هایی که باید فاش شود

با این وجود محمدرضا تابش نایب رئیس فراکسیون امید مجلس دهم، می‌گوید: رئیس‌جمهور باید تمام مسائل پشت پرده‌ را در فرایند پاسخ به سوال نمایندگان افشا کند زیرا این اقدام زمامداران و مسئولان را مسئولیت‌پذیرتر می‌کند.(اینجا)، مسعود پزشکیان نایب رئیس مجلس شورای اسلامی هم اذعان دارد که با توجه به شرایط اخیر کشور، رئیس جمهور باید زودتر از این در مجلس حاضر می‌شد و شفاف برای مردم و نمایندگان مسائل را آن گونه که هست مطرح می‌کردند. هرچند در بسیاری از مسائل و مشکلات تنها یک نفر مقصر نیست و مجموعه‌ دولت، مجلس، قوه قضاییه و دیگر ارگان‌ها در بروز مشکلات سهیم هستند.(اینجا)

الیاس حضرتی از دیگر اعضای فراکسیون امید هم معتقد است: مهمترین بخش سخنان رئیس جمهور باید درباره مشکلات اقتصادی باشد که آن هم ریشه ای سیاسی دارد، در واقع تا حدودی برخی مسایل امروز به ضعف عملکرد دولت و حتی شخص آقای روحانی باز می‌گردد لذا وی باید بپذیرد و اعلام کند که در برخی قسمت‌ها طی سال‌های اول کم تجربه بودیم و اکنون برطرف می‌کنیم.(اینجا)

محمدمهدی مفتح عضو کمیسیون تدوین آیین نامه داخلی مجلس و سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه نیز یادآور شد که با توجه به شرایط تحریم شدت سختی موجود افزایش یافته است، از سوی دیگر برنامه‌هایی دولت برای رفع فقر مطلق مطرح شده لذا توقع مردم برای بهبود مسائل اقتصادی در سطحی قرار گرفت که نیازمند صحبت دولت (رئیس‌جمهور) با مردم است تا به طور شفاف موضوعات تشریح شود.