دنيای اقتصاد/ با اعلام نتايج آزمون‌اندازه‌گيري سرب، آرسنيك و كادميوم در 13 نمونه برنج خارجي از سوي موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي‌ايران،‌اين نام‌ها، اگرچه برندهايي شناخته شده در بازار مواد غذايي خواهند بود، اما بايد پاسخگوي خريداراني باشند كه برنج‌هاي مزبور به مهماني سفره‌هاي آنها رفته بودند.

اين 13 برنج

«محسن»، «آريا»، «خاطره»، «مينو-1»، «مژده»، «طوبي طلايي»، «پاندا»، «كلاسيك»، «آفرين»، «كريستال»، «جادوگر» و «كمال ملكي» برندهايي هستند كه سازمان استاندارد استان تهران، با انجام آزمايش‌هاي‌اندازه‌گيري سرب، آرسنيك و كادميوم با دستگاه جذب اتمي‌‌كوره، به ناسالم بودن محصولات آن‌ها پي‌بردند. اگرچه هنوز وزارت بهداشت،‌اين موضوع را تاييد نكرده است.

مكمل‌هاي غذايي براي كلانشهرها

كارشناسان بر‌اين عقيده‌اند كه كادميوم، سرب و جيوه سه فلز سنگين هستند كه مسائل سم‌‌شناسي مهمي‌‌‌را براي بدن انسان مطرح مي‌‌كنند. انسان براي ادامه حيات خود هيچ نيازي به‌اين فلزات ندارد. به گفته رييس سازمان استاندارد استان تهران، حد مجاز فلزات سنگين در برخي نمونه‌هاي برنج وارداتي حتي 35 برابر حد مجاز بوده است. مهدي پورهاشم در‌اين رابطه به دنياي اقتصاد مي‌‌گويد: «پس از انجام تست‌هاي مختلف روي انواع برنج‌هاي وارداتي شامل دانه بلندها و برنج‌هاي معمولي، مشخص شد كه باقيمانده فلزات سنگين از جمله سرب، جيوه و كادميوم در برخي نمونه‌ها حتي 35 برابر حد مجاز است.» وي تصريح مي‌‌كند: «متاسفانه هر 13 نوع برند برنج‌هاي وارداتي، حاوي فلزات سنگين در حد غيرمجاز بودند.» به گزارش خبرنگار ما، حد مجاز فلزات سنگين در سطح بين‌المللي (كدكس198 ويرايش 1995)، صفر است و در‌ايران‌اين حد مجاز 1/0 در نظر گرفته مي‌‌شود. حد مجاز سرب در‌ايران يك‌دهم
پي پي ام و كادميوم دو دهم پي پي ام و آرسنيك صفر است. نتايج‌اين آزمايش‌ها در حالي مشخص شده است كه برنج، قوت غالب بسياري از مردم‌ايران است. براساس آمار و اطلاعات، دو وعده از سه وعده غذايي روزانه بسياري از مردم كشور را برنج تشكيل مي‌‌دهد. بنابراين آلوده بودن برنج‌ها اثرات بسيار سوئي بر بدن انسان خواهد داشت. اما نكته حائز اهميت، زمان ارجاع پرونده‌هاي ‌اين برندها به دادسرا و اعلام حكم و جرايم در مورد پرونده‌هايي است كه به صورت مستقيم با سلامت مردم سروكار دارند.

حرف، حرف دادستان

پورهاشم در‌اين رابطه به خبرنگار دنياي اقتصاد مي‌‌گويد: «شكايت نامه‌اي در‌اين زمينه صادر شده و امروز (دوشنبه) به دادستاني كل كشور ارسال مي‌‌شود؛ بنابراين مهم دستور‌ايشان است كه چه راي‌اي براي پرونده صادر كنند.» وي تاكيد مي‌‌كند: «موسسه استاندارد تا‌اين نقطه، كار خود را به خوبي انجام داده است. وظيفه‌اين سازمان، آگاه‌سازي مردم و ارجاع كار به مراجع قضايي است و مسووليت ديگري ندارد.» در‌اين ميان دو نكته وجود دارد؛ اول آنكه‌ آيا در مبادي رسمي‌‌‌ واردات كشور، آزمايش‌هايي براي كنترل و تشخيص سالم يا ناسالم بودن مواد وارداتي به كشور انجام مي‌‌گيرد يا خير؟ اگر جواب مثبت باشد قاعدتا‌‌‌ اين مراجع بايد پاسخگو باشند؛ اما اگر جواب منفي است، بايد پرسيد كه مسووليت تامين سلامت عمومي ‌را چه نهادي به عهده مي‌‌گيرد؟

حتي يك كيلو!

معاون امور گمركي گمرك جمهوري اسلامي‌‌ايران در‌اين رابطه به خبرنگار دنياي اقتصاد مي‌‌گويد: «به جرات مي‌‌توان گفت حتي يك كيلو برنج بدون گواهي موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي‌ايران، وزارت بهداشت و سازمان حفظ نباتات از گمرك ترخيص نشده است.» محمدرضا نادري مي‌‌افزايد: «موسسه استاندارد يكي از سازمان‌هايي است كه براي ترخيص مواد غذايي به ويژه برنج، چاي و گندم از گمركات، گواهي نامه صادر مي‌‌كند؛ به‌اين معنا كه ترخيص مواد غذايي از مبادي رسمي‌‌كشور، نيازمند اخذ سه مجوز از موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي‌ايران، وزارت بهداشت و سازمان حفظ نباتات است.»

سوال جدي در برابر استاندارد

وي تصريح مي‌‌كند: «اگر برنج‌هاي وارداتي به كشور آلوده بوده‌اند، چرا موسسه استاندارد به عنوان يكي از مراجع تصميم گير در موضوع ترخيص، مجوز واردات را امضا كرده است؟‌اين سوال مهمي ‌‌است.» نادري مي‌‌گويد: «در گذشته واردات نيازمند اخذ 4 مجوز بود كه در كنار سازمان‌هاي مذكور، سازمان انرژي اتمي‌‌نيز حضور داشت؛ اما پس از گذشت چند سال،‌اين سازمان از صدور مجوزهاي لازم براي ترخيص كنار گذاشته شد.»

وي ادامه مي‌‌دهد: «البته توافقي ميان سازمان انرژي اتمي‌‌ و گمرك جمهوري اسلامي‌‌‌ايران صورت گرفته كه براساس آن، هر جا كه‌اين سازمان ضرورتي احساس كرد، چك (نمونه گيري) را در گمركات كشور داشته باشد و گمركات نيز موظف به همكاري شده‌اند.»

نكته دوم، حجم تبليغات وسيع ديداري، شنيداري در سطح رسانه ملي و بيلبوردهاي سطح شهر است. برخي از‌اين برندها بخشي از حجم تبليغات صداوسيما در ماه‌هاي اخير را به خود اختصاص دادند، حال آنكه برنج‌هاي مزبور با همين حجم از تبليغات توانست در سفره قشر عظيمي‌‌از مردم رسوخ كند. با‌اين وضعيت،‌اين سوال مطرح است كه چه نهادي مسوول جمع‌آوري‌اين برنج‌ها از سطح بازار است؟ دستگاه قضايي چه تصميمي‌ مي‌گيرد؟‌اين‌ها سوالاتي است كه همچنان در اذهان عمومي‌وجود دارد. رييس سازمان حمايت مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان در‌اين رابطه مي‌‌گويد: «اگر برنج‌هاي وارداتي، مشمول استاندارد اجباري باشند، به طور قطع مسووليت جمع آوري آنها از سطح بازار به عهده موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي است.» كيومرث جليليان در‌اين رابطه به دنياي اقتصاد مي‌‌افزايد: «امروز (دوشنبه) در تماسي با رييس موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي‌ايران، موضوع را پيگيري خواهيم كرد تا اگر نياز باشد، در جمع‌آوري برنج‌هاي غيراستاندارد و آلوده به فلزات سنگين، با‌اين موسسه همكاري كنيم.» وي تصريح مي‌‌كند: «بايد بررسي شود كه‌ آيا جمع‌آوري‌اين برنج‌ها نيازمند حكم قضايي است يا خير. به هرحال موضوع را پيگيري خواهيم كرد.»

هنوز ادعاست

در‌اين ميان، جنحال برنج وارداتي از تيررس اظهار نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در امان نمانده است. مدير كل نظارت بر مواد غذايي‌اين وزارتخانه مي‌‌گويد: «به علت نبود استاندارد ملي برنج در كشور، ممكن است برنج‌هاي وارداتي داراي آلودگي‌هاي كنترل نشده باشند. بر همين اساس، با توجه به گزارش موسسه استاندارد مبني بر آلودگي‌اين برنج‌ها، وزارت بهداشت مشغول بررسي‌اين موضوع است.»

هدايت حسيني در‌اين رابطه به فارس مي‌‌افزايد: «به علت تعريف نشدن استانداردهاي ملي مواد غذايي پر مصرف از جمله برنج، همه كنترل‌هاي لازم روي مواد غذايي وارداتي انجام نمي‌‌شود و احتمال وجود برخي آلاينده‌ها در برنج‌ها و برخي مواد غذايي ديگر وارداتي وجود دارد و منتفي نيست، به همين علت بلافاصله بعد از گزارش موسسه استاندارد وزارت بهداشت بررسي‌ ‌اين موضوع را در آزمايشگاه‌هاي كنترل غذا آغاز كرد.» وي تصريح مي‌‌كند: «براي رفع‌‌اين مشكل در زمان حاضر وزارت بهداشت با همكاري ساير دستگاه‌هاي مسوول، مشغول تدوين استاندارد ملي برنج، آب معدني، روغن و آرد گندم است كه اميدواريم به زودي‌اين كار به پايان برسد.»

حسيني مي‌‌گويد: «بر اساس گزارش موسسه استاندارد 13 نوع برنج خارجي آلوده به آرسنيك، جيوه و برخي مواد نگهدارنده هستند، اما هنوز صحت‌اين ادعا در وزارت بهداشت تاييد نشده است، ولي بررسي‌ها ادامه دارد.»

دم سياه يا دانه بلند

در عين حال، برخي مصرف‌كنندگان در بازار بر‌اين باورند كه اعتراض نمايندگان شهرهاي شمالي كشور در مجلس شوراي اسلامي‌،انگيزه‌اي شده كه با برنج وارداتي مقابله شود؛ همانند مقابله با واردات چاي هندي و كفش‌هاي چيني. اما‌اين يك گمانه است. برخي ديگر نيز بر‌اين باورند كه همه مردم توانايي خريد برنج‌هاي‌ايراني كه با قيمت‌هاي بالاي 3‌هزار تومان در بازار عرضه مي‌‌شود را ندارند و همين امر،‌ باعث گرايش آن‌ها به سمت برنج‌هاي وارداتي شده است.

نكته قابل توجه‌اين است كه با توجه به تمامي‌‌ادعاها و واكنش‌هايي كه نسبت به وجود فلزات سنگين در برنج‌هاي وارداتي از سوي مقامات مسوول‌ايراني مطرح شده است، هنوز هيچ واكنشي از واردكنندگان ديده نشده است.

نگراني از گزارش‌هاي‌ايراني

تنها يك روزنامه هندي هفته گذشته با اشاره به افشاگري‌هاي رسانه‌هاي‌ايران در مورد كيفيت برنج وارداتي‌‌اين كشور، از نگراني صنعت برنج هند نسبت به‌اين موضوع خبر داده است.
روزنامه هندي اكونوميك تايمز، طي گزارشي با اشاره به افشاگري‌هاي رسانه‌هاي‌ايران در مورد كيفيت برنج وارداتي از‌اين كشور موسوم به باسماتي از نگراني بازرگانان برنج هند نسبت به كاهش صادرات‌اين محصول به‌ايران خبر داد.

نامه‌اي از هند

توليدكنندگان برنج هند‌،‌اين موضوع را به اطلاع وزارت بازرگاني هند رسانده و خواهان اقدام مناسب دولت در‌ اين زمينه شده است. به نحوي كه هفته گذشته، يك شركت فعال تجاري برنج با ارائه نامه‌اي به سفارت هند در تهران ادعاهاي مطرح شده عليه برنج هندي را بي اساس خواند.

نامه ديگري نيز از سوي يك شركت تجاري ديگر به همين مقصد ارسال گرديد. در هر دو نامه از سفارت هند خواسته شده است از نزديك اوضاع را مورد بررسي قرار دهد و مقامات هند را در جريان بگذارد.

جشن باسماتي

صادركنندگان برنج هندي، از سال 2007 سود سرشاري از محل صادرات برنج به‌ايران كسب كرده‌اند. به اعتقاد آنها هيچ خريدار بزرگ ديگري همچون‌ ايران در منطقه پيدا نمي‌‌شود. ‌ايران در جريان سال جاري بزرگ‌ترين خريدار برنج هندي رقم پوسا 1121 بوده و باعث افزايش قابل توجه كل صادرات هند شده است.
برنج ‌ايراني همواره قيمتي يك و نيم برابر قيمت برنج باسماتي داشته و با توجه به كاهش قيمت‌ها در امسال‌اين ترس وجود دارد كه توليدكنندگان داخلي در‌ايران شديدا متضرر شوند.
حال اين سوال وجود دارد كه كداميك برنده مي‌شود؛ دم سياه يا باسماتي؟


7 واكنش به 13 برنج
گزارش موسسه «استاندارد»؛ 13 برنج وارداتي آلوده ‌است
واكنش «گمرك»؛ يك كيلو هم بدون مجوز وارد نشد
سازمان «حمايت» به‌دنبال استاندارد اجباري؛ آماده جمع آوري هستيم
ورود «وزارت بهداشت»؛ ‌اين هنوز يك ادعا است
گزارش به «مرجع قضايي»؛ دادستان تصميم گيري مي‌كند
نگراني «تجار شبه جزيره»؛ جشن باسماتي برگزار مي‌شود؟
گمانه زني در «شمال»؛ سناريوي چاي هندي تكرار مي‌شود؟