پزشكان متخصص از ماه رمضان و نكات بهداشتي براي روزه داران مي‌گويند و ده نكته زير را گوشزد مي‌كنند.
براي جلوگيري از عطش
در وعدة سحری از خوردن غذاهاي خشك نظير كوكوسبزي، كوكو سيب‌زميني، كتلت و گوشت‌هاي سرخ شده مثل كباب، جوجه كباب و ماهي خودداري كنید.
اين غذاها به همراه غذاهايي كه ادويه زيادي مي‌طلبد، باعث عطش زياد و ترش کردن در طول روز مي‌شوند. مصرف سس مايونز، خامه، سوسيس و كالباس نیز در سحري يا افطاري مناسب نیست، زيرا اين غذاها زمينة بروز ناراحتي‌هاي گوارشي نظیر ترش كردن را فراهم مي‌كنند.
ضمنا خوب است شش تا هشت ليوان آب در فاصلة افطار تا سحر نوشیده شود و براي پيشگيري از احساس تشنگي در طول ساعات روز، ليمو ترش تازه در پايان سحري مصرف شود.
براي تامين قند خون
استفاده از خرما در ماه رمضان به‌خصوص در هنگام افطار براي تأمين قند خون فرد روزه‌دار بسيار مؤثر است. روزه‌داران سعي کنند به جاي غذاهاي چرب و سرخ شده، از غذاهاي آب پز و بخارپز شده استفاده کنند.
براي حفظ تعادل در وعده‌هاي غذايي
نيازي به حذف هيچ يك از وعده‌هاي غذايي نيست. در ماه رمضان انسان دچار محدوديت يا محروميت مواد غذايي نمي‌شود و احتياج به ذخيره‌سازي مواد غذايي پيش از ماه رمضان وجود ندارد.
با توجه به اين كه در ماه رمضان يك وعدة غذايي حذف مي‌شود، همة افراد بايد حداقل 20 درصد كمتر از ماه‌هاي عادي غذا بخورند. با مصرف متعادل مواد غذايي در ماه رمضان، بدن فرصت سوزاندن چربي‌هاي اضافه را پيدا مي‌كند. تمامي روزه‌داران بايد وعدة سحري را در برنامة غذايي خود داشته باشند، زيرا حذف اين وعده، سلامت‌شان را به خطر می‌اندازد.
براي جلوگيري از افزايش وزن
در ماه مبارک رمضان از مصرف بيش از حد غذاهاي چرب و شيرين خودداري کنيد. روزه‌داران هنگام افطار از مواد غذايي شيرين مانند زولبيا، باميه و حلوا به مقدار زياد مصرف نکنند، زيرا باعث افزايش وزن مي‌شود.
انجام پياده‌روي و ورزش در اين ماه، توصيه مي‌شود. بهتر است روزه‌داران روزه‌شان را با آب ولرم باز کرده و پس از آن از نان، پنير، گردو و غذاهاي گرمي مانند آش استفاده کنند و حتما بين افطار تا شام يک تا دو ساعت فاصله بگذارند و حتما در اين زمان آب فراوان بنوشند.
کودکان و نوجواناني که براي نخستين بار روزه مي‌گيرند بايد در وعدة سحري، غذای کافي بخورند و همچنين آبميوه‌هايي مانند هويج و گوجه‌فرنگي را فراوان مصرف کنند زيرا مقدار زيادي ويتامين را به صورت فشرده به بدن آن‌ها مي‌رساند.
براي سلامت روزه‌اولي‌ها
فعاليت زياد نوجوانان روزه‌دار در ماه رمضان منجر به صرف انرژي بيشتر و افزايش تعريق در طي ساعات روز می‌شود و این مي‌تواند زمينه‌ساز سوء‌تغذية خفيف يا شديد باشد.
بهترين ورزش‌ها در طول این ماه، شنا و پياده‌روي پس از صرف افطار است، چرا که این ورزش‌ها از گرفتگي عضلات و بروز يبوست پيشگيري مي‌کنند.
براي ذخيره انرژي
بعضي از روزه‌داران، بدون سحري روزه مي‌گيرند كه اين امر موجب مي‌شود نيازهاي تغذيه‌اي تأمين نشده و در نتيجه كمبود بيش از حد انرژي و سوخت ناقص چربي‌ها، تركيبات کتوني در بدن ايجاد کند كه منجر به ايجاد بوي بد دهان و سر درد و دردهاي عضلاني مي‌شود.
حذف وعده سحري سبب پايين افتادن قند خون (هيپرگليسمي) مي‌شود كه منجر به كاهش يادگيري، بي‌حوصلگي و خستگي مي‌شود. بنابراين صرف سحري براي همه روزه‌داران به‌خصوص نوجوانان در حال رشد ضروري بوده و سحري بايد شامل يك وعدة غذاي كامل براي هر فرد باشد، زيرا در طول روز بدن به پروتئين نيازمند است كه مي‌توان با قرار دادن گوشت، برنج، حبوبات و سبزيجات در سحري پروتئين‌هاي مورد نياز بدن را تأمين كرد.
اگر در ماه مبارك رمضان دچار يبوست هستيد مي‌توانيد از خورشت‌‌هاي ملين مثل خورشت آلو و ديگر خورشت‌‌هاي سبزي‌دار استفاده كنيد. خوردن انواع سبزي‌هاي خام و پخته و ميوه‌هاي خيسانده مانند آلو و انجير به بهبود اين وضعيت كمك مي‌كند.
مصرف روغن زيتون به همراه سالاد نيز در پيشگيري از يبوست مؤثر است. خوردن چاي پررنگ و قهوه و كاكائو موجب پيدايش حالت يبوست مي‌شود. مصرف آب كافي براي رفع يبوست و دفع سموم و مواد زائد بدن و انجام واكنش‌هاي بيولوژيكي داخل بدن مفيد است.
براي سلامت رواني
روزه‌داري در بيماران مبتلا به افسردگي و بيماري‌هاي خفيف علاوه بر جنبه‌هاي مذهبي، به عنوان يک شيوة روان درماني و تغيير رفتار محسوب شده و سلامت رواني آن‌ها را تقويت می‌کند.
روزه‌داری همچنین قدرت اراده و تصميم‌گيري و توان اجرایی را نیز در آن‌ها افزايش مي‌دهد. البته بيماران مبتلا به اختلالات رواني در صورت روزه‌داري، باید علاوه بر تغذية مناسب، برنامه‌ريزي خاصي براي مصرف داروهاي خود در افطار و سحر نيز داشته باشند.
در صورتي که اين بيماران در مرحلة بهبود، از تغذية مناسب برخوردار نباشند از نظر مکانيسم‌هاي تطابق رواني ضعيف‌تر عمل کرده و به خوبي نمي‌توانند با تغييرات حاصله از نظر سبک زندگي روزانه در اين ماه کنار بيايند. در نتيجه با عود و يا تشديد علائم بيماري مواجه مي‌شوند كه به همين دليل توصيه مي‌شود اين قبيل بيماران از روزه‌داري مستمر يک ماهه خودداري کنند.
براي جلوگيري از ايجاد سنگ كليه
با توجه به اين که در ماه مبارک رمضان، افراد در معرض کم آبي شديد قرار گرفته و مواد زائد با غلظت بالا در ادرارشان دفع مي‌شود، بنابراين در اين ماه براي پيشگيري از تشکيل سنگ‌های کلیه و سيستم ادراري، بايد مبادرت به مصرف مايعات بيشتري در سحر و افطار نمايند.
همچنين، افرادي که تشکيل سنگ‌هاي ادراري در آن‌ها فعال بوده و بيش از دو سنگ ادراري ظرف مدت 6 ماه داشته‌اند و يا هم اکنون داراي سنگ ادراري هستند، بهتر است موارد احتياط را در زمينة مصرف مايعات رعايت نمايند.
اما روزه‌داراني که فقط يک نوبت سنگ ادراري درمان شده داشته‌اند، به شرط مصرف آب فراوان بين افطار تا سحر مي‌توانند روزه بگيرند، هر چند تحت نظر بودن اين افراد توسط پزشکان نيز بسيارضروري است.
براي بيماران كليوي
بيماران کليوي که تحت درمان دياليز قرار گرفته‌اند، باید از روزه گرفتن خودداري کنند. با توجه به اين که بيماران دياليزي قدرت تطابق پرخوري و کم‌خوري را ندارند و بيشتر اوقات هم کم‌اشتها هستند، از نظر پزشکی، قادر به روزه گرفتن نيستند.
براي سلامت گوارش
مصرف نان، پنير، سبزي و مايعات همراه خرما بهترين افطار به شمار مي‌رود و صرف شام براي جلوگيري از ولع پس از افطار، 2ساعت بعد توصيه مي شود.
علاوه بر افطار، درخصوص سحر نيز خوردن غذاي کامل توصيه مي‌شود. خوردن غذاي سحر ضمن افزايش کارايي روزانه، از بروز صدمات سيستم عصبي، چشم و قلب جلوگيري مي‌کند. سحري بايد شامل يک وعده غذاي کاملِ سبک و سرخ نشده باشد.
