شمال نیوز؛ میگویند: طبایعِ اربع یا چهار عنصر آب، آتش، باد و خاک در نظامِ فکری قُدما، سنگِ بنای کائنات بودهاند. طب سنتی هم بر این بنیاد، بیماریها و لاجرم درمانها را توصیف و تبیین میکرده است. بر این اساس، غلبهی سرما بر گرمای بدن موجب بیماریهای ناشی از برودت و چیرگی گرما بر سرما موجب بیماریهای ناشی از حرارت بوده است.

بنابراین انسان بیمار، کسی بود که در میان طبایع چهارگانهاش تعادل برقرار نبوده و بالطبع، انسان سالم دارای عناصر اربعهی متوازن و متعادل بوده است.

و باز میگویند: دانش پزشکی جدید، تندرستی و بیماری را محصولِ جنگ و صلحِ اجزاء سازندهی پیکر آدم میداند. بر این اساس، در بدن انسان همواره نزاعی برقرار است؛ یعنی پیوسته حملهای و دفاعی در بدن انسان در جریان است؛ بدن سالم آنست که میان مهاجمان و مدافعانش تعادل برقرار باشد.

بنابراین آن بخش از سلامت که به ارادهی انسان بازمیگردد، آن است که در خوراک و نوشاک و پوشاک رعایت موازین ایمنی را بکنیم تا تن سالم داشته باشیم. در روابط اجتماعی و مواضع فردی از استقرار در شرایط روحی و روانی نامناسب بپرهیزیم تا روان سالم داشته باشیم.

معالوصف تن و روان سالم برآیند اعتدال در اجزاء و اقسام سازندهی آن است.

مسأله آنکه، اگر سلامت، حاصل تعادل میان لشکریان مهاجم و مدافع بدن است آیا میتوان به همین قیاس سلامت و بیماری جامعه (نظام اجتماعی) را ماحصل وجود و یا عدم وجود اعتدال دانست؟

انسان ملغمهای از خوبیها و بدیها است؛ آنکه خوبیهایش بچربد، خوب و آنکه بدیهایش چیره باشد، بد است. بنابراین همانگونه که انسانِ خوبِ مطلق و بدِ مطلق نایاب است، تحقق جامعهی عاری از عیب و سراسر نیکی هم امری محال است؛یعنی انسانی آکنده از نیکیها و فاقد هر گونه ناراستی و کژی فقط در آرمانشهر یا همان مدینهی فاضله یافت میشود. بر همین پایه، تحققِ جامعهی سرشار از محاسن و خالی از معایب، آرزویی محال است.

در عالم واقعیت، انسان اگر اندیشیده و سنجیده زندگی کند، کامیاب خواهد شد والّا سرش به سنگ واقعیت میخورد. سرخوردگی یعنی دور شدن از دنیای واقعی و زیستن در عوالم خیالی و وهمآلود که ناگاه سر به سنگ واقعیت اصابت میکند و میشکند. سرشکستگی مگر جز این است؟

جامعهی کامیاب، جامعهای است که افراد تشکیلدهندهی آن خردمندانه زندگی میکنند و جامعهی سرافکنده آنست که مردمانش پیوسته در دام توهمات اسیرند.

معهذا اکنون جامعهی سیاسی ما در چه وضعیتی قرار دارد؟ سالم است یا بیمار؟

غذای تن و غذای روح این جامعه پاک است یا آلوده؟ ردایی که بر پیکر این جامعه است به تنپوش بیمار ماننده است یا به جامهای فخرآمیز و پر نشاط؟ روابط سیاسیون با هم، اختلافات آنان با هم و نزاع و عتاب و خطاب، تندی و کندی، چابکی و چستی و رخوت و سستی آنان برای چیست؟ نزاع و ستیزهای که در پیکرهی جامعهی سیاسیمان جریان دارد در نهایت به کجا میگراید؟ آیا میلی به اعتدال در این منازعات هست؟ به طور مشخص، برخی نمایندگانِ مجلس با وجود گرفتن امتیاز بسیار از دولت تدبیر و امید، چرا به جای گزینش مشی اعتدال، مدام به افراط و تفریط متمایلاند؟ اقتضای میهن دوستی و عشق به آیین، پیوستن همگان به روح اعتدال است. اجزاء سازندهی این اندام، اگر سلامتِ خود را در سلامتِ کلِ پیکر بجویند در جریانِ نزاع، نهیبی بر خود میزنند و هشداری به سایر پیکارجویان که به کجا چنین شتابان؟ آیا این سراسیمگی در نهایت همهی ما را به کام تباهی نخواهد بُرد؟

به نظر میرسد اصرار عدهای بر جنگ را باید در سه عامل جستجو کرد: 1- جهل   2- خطا   3- سوء نیت.

جهل، نادانی است و خطا، مرکّب از دو جهل. جاهل نمیداند و خطاکار در حالی که نمیداند، گمان میکند که میداند؛ این یعنی جهلِ مرکّب. جاهل و خطاکار مدام پیالهی بدخواهان را از خوراک و نوشاک پر میکنند و بدخواهان پیوسته از جهالت و سفاهتِ جاهلان و خطاکاران سیر و سیراب میشوند.

برای درمانِ بیماری مهلکِ جامعه باید بر سه ویروسِ شومِ مذکور غلبه کرد. حصولِ سلامت و عبور از این سه ویروس کشنده، تنها با اصلاح نظامِ باورها امکانپذیر است. باید گزارههای شکلدهندهی نظامِ باورهای جامعه و بالتبع جامعهی سیاسی ما براساس اخلاقِ باور شکل گیرد. اخلاقِ باور حکم میکند از پذیرش عوامل هلاکت بپرهیزیم و از گرایش به بدیها دوری گزینیم و سلامت خود را در سلامت جامعه بیابیم.

آیا تحقق این امر مهم جز با درافتادن تک تک سیاسیون بلکه یکایک شهروندان ایران عزیز به مجاهدتی برای پالایش و پاکی و سلامتِ پیکر جامعه امکانپذیر است؟ آیا نباید هر یک از ما برای سلامت خود بکوشیم؟ آشتی ملی برای منافع ملی، امروز یک ضرورت است، زیرا سلامت جامعهی ما در گرو این آشتی است.

در این میان، ممارست و مجاهدتِ شهروندان بسیار حیاتی است. زیرا اگر هر یک از شهروندان با احساس مسؤولیت، خود را از گزند مثلث شوم جهل، خطا و بدخواهی برهانند و به آستان پاکیزگی اندیشه و روان و اراده بار یابند و به فرهیختگی و پاکیزگی درون نایل شوند، دیگر گمارده و برگزیدهی جاهل و خطاکار و بدخواه نخواهند داشت، زیرا ساحتهای درونشان از ابتلا به این ویروسهای هلاکتبار پیراسته خواهد شد و طبعاً از کوزه همان برون تراود که در اوست.

تک تک زمامداران، میوههای درخت فرهنگ ما شهرونداناند. اگر درون ما پاکیزه باشد، بیرون ما هم چنان خواهد شد. زمامداران ویترین درون مایند. بر پاکی روزافزون خود بکوشیم، این تنها راهِ نجات ماست.