به گزارش شمال نیوز، شهرستان بابل که دارای قطعه ۲۰۸ آب بندان است و به عنوان شهرتالابی ایران شهرت دارد علاوه بر تولید ماهیان گرمابی برای سرمایه گذاری و تولید ماهیان خاویاری گام های موثری برداشت.

حمایت از سرمایه گذاران برای پرورش ماهیان خاویاری یکی از سیاست های راهبردی در این شهرستان اعلام شده و جهاد کشاورزی با شناسایی سرمایه گذاران توانمند در حال افزایش تولید ماهیان خاویاری در این خطه از شمال است.

از سوی دیگر مازندران با توجه به در اختیار داشتن بیشترین ساحل جنوبی دریای خزر و وجود رودخانه‌های متعدد یکی از استان‌های پیشرو در آبزی‌پروری و فعالیت‌های شیلاتی است. سالانه حدود ۳۰ هزار تن انواع آبزیان تولید شده در این استان به سایر نقاط کشور و از یکسال گذشته تاکنون با برنامه‌های اصولی دولت سیزدهم و عالی‌ترین مقام اجرایی مازندران با وجود فشارهای خارجی و تحریم به خارج از کشور نیز صادر می‌شود.

همسایگی با دریای خزر در نوار ساحلی به طول بیش از ۴۰۰ کیلومتر و وجود ۵۴ شرکت تعاونی صیادی پره در این استان با اشتغال حدود چهار هزار و ۲۰۰ نفر و همچنین فعالیت بیش از سه‌هزار و ۴۰۰ مزرعه آبزی‌پروری سبب شده که مازندران بیشترین سهم را در فعالیت‌های شیلاتی جنوب دریای خزر داشته باشد.

از سوی دیگر آب‌ بندان‌ ها که در مازندران «اِندون»، در گلستان «بندسار» و در گیلان «سِل» نامیده می شوند، مهم ترین مخازن ذخیره آب باران و نهرها برای کشاورزی هستند. هر چند که کاهش بارش ها و کم آبی در سال های اخیر سبب شد چهره ای خشک و ترک خورده از بسیاری از آب بندان ها به چشم بیاید، اما نباید از نقش بی توجهی به آب بندان ها و لایروبی و بهسازی نشدن این سازه های بومی شمال کشور در کاهش اثرگذاریشان غافل ماند.

سه استان گیلان، مازندران و گلستان در مجموع ۳۳ هزار هکتار آب ‌بندان دارند که آب مورد نیاز حدود ۱۵۰ هزار هکتار کشتزار این مناطق را تأمین می ‌کند.

بیشترین سهم آب بندان ها از نظر مساحت و تعداد هم مختص به مازندران است. در مازندران نزدیک به هشت هزار قطعه آب‌ بندان وجود دارد که مساحت مجموع آنها حدود ۱۷ هزار هکتار است و در مجموع نیز قابلیت ذخیره‌سازی ۳۴۵ میلیون متر مکعب آب را دارند. در زمان حاضر هر هکتار آب‌بندان قابلیت سیراب کردن پنج هکتار شالیزار را دارد که این اثرگذاری در صورت لایروبی شدن و بهسازی افزایش می یابد.

تولید ۱۳۶ تن گوشت ماهیان خاویاری

در این پیوند مدیر جهاد کشاورزی بابل گفت: با سرمایه گذاری های انجام شده در حال حاضر ۸ واحد پرورش ماهیان خاویاری در این شهرستان فعال هستند که پیش بینی می شود ۱۳۶ تن گوشت خاویاری از این واحدهای تولیدی برداشت شود.

رحیم شهیدی پور گفت: همه تلاش ها بر آن است تا سرمایه گذاران در این حوزه شناسایی شوند و در راستای حمایت های صورت گرفته با تولید خاویار ارز آوری خوبی در این حوزه انجام شود.

مدیر جهاد کشاورزی بابل با اشاره به این مطلب که رونق سرمایه گذاری در بخش ماهیان خاویاری نه تنها برای تولیدکنندگان آورده اقتصادی دارد بلکه زمینه اشتغال پایدار و رونق اقتصادی این خطه را به همراه خواهد داشت.

این مقام مسوول گفت: صید ماهیان گرمابی در آب‌بندان‌های این خطه از شمال آغاز شد و حدود ۱۲ هزار تن ماهی از این آب خوانها برداشت می شود.

شهیدی پور تصریح کرد: شهرستان بابل علاوه بر تولید ماهیان خاویاری که گام های موثری برداشته با دارا بودن ۶۰۰ واحد تولیدی پرورش ماهی گرمابی که از این تعداد ۱۵۹ واحد در آب بندان‌های طبیعی شهرستان مستقر هستند ۱۲ هزار تن ماهی گرمابی تولید می کند.

وی گفت: این شهرستان در کنار تولید گسترده ماهیان گرمابی، در زمینه پرورش ماهیان سردآبی نیز فعال است و پیش‌بینی می‌شود از ۲۷ واحد تولیدی موجود، افزون بر ۷۵۰ تن ماهی سردآبی برداشت شود.

بابل قطب تولید آبزی پروری

شهیدی پور تصریح کرد: این آمار نشان می‌دهد شهرستان بابل با بهره‌گیری از پتانسیل‌های طبیعی خود مانند آب بندان‌ها به یکی از قطب‌های اصلی و پیشرو در عرصه آبزی‌پروری استان مازندران و کشور تبدیل و سهم بسزایی در تأمین پروتئین دریایی و اشتغال پایدار در منطقه ایفا می‌کند.

یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های شیلاتی مازندران برای حفظ ذخایر شیلاتی دریای خزر، رهاسازی بچه‌ماهیان در دریاست که در این زمینه نیز به استناد آمارهای موجود رشد قابل توجهی مشاهده می‌شود. رهاسازی بچه‌ماهیان در دریای خزر توسط شیلات مازندران تا سال ۱۳۹۹ محدود به ماهی سفید و ماهی آزاد دریای خزر بود که مجموعا حدود ۸۰ میلیون قطعه بود، اما این رقم اکنون به بیش از ۱۲۰ میلیون قطعه با افزایش گونه‌های رهاسازی شده رسیده است.

در حال حاضر علاوه بر ماهی سفید و ماهی آزاد دریای خزر، ماهی کپور دریایی و ماهی خاویار نیز در دریای خزر رهاسازی می‌شود. طبق آمارهای موجود پارسال حدود ۱۸ میلیون ۸۰۰ هزار قطعه ماهی کپور دریایی، بیش از ۱۰۰ میلیون قطعه ماهی سفید، افزون بر ۴۰ هزار قطعه ماهی آزاد دریای خزر و بیش از ۱۶۰ هزار قطعه بچه ‌ماهی خاویاری در دریای مازندران رهاسازی شد.

ماهیان خاویاری اگر چه مهم ترین ذخیره ژنتیکی دریای خزر هستند و به خاطر ارزش غذایی و اقتصادی بالا عنوان «مروراید سیاه» را با خود دارد، ولی بهره برداری بی‌رویه همسایگان خزر به ویژه در بخش شمالی و بی توجهی به بازسازی ذخایر سبب شد تا صید این گونه از سال ۲۰۱۰ میلادی ممنوع شود.

ماهیان خاویاری دریای خزر همانند ماهیان استخوانی رودکوچ هستند به این معنی که تخم ریزیشان را با کوچ کردن موقتی به مصب رودخانه های منتهی به دریای خزر انجام می دهند. همین کوچ موقتی هم مهم ترین علت دست اندازی بی حد و حصر قاچاقچیان و افراد سودجو به این گونه بوده که سبب شد تا صید آن از دریای خزر به طور کلی تا بازسازی ذخایر آن ممنوع شود.

فصل تخم ریزی ماهیان خاویاری از نیمه دوم اسفند شروع می شود و تا پایان اردیبهشت ادامه می یابد ولی در روش تکثیر نیمه مصنوعی، تخم ها در مراکز تخصصی از ماهیان بارور استخراج و پس از تبدیل شدن به بچه ماهی به رودخانه های شیلاتی انتقال می یابد. بچه ماهیان پس از مدتی زندگی در رودخانه راهشان را به دریا باز می کنند ولی در این مدت باید تحت مراقبت قرار گیرند تا صید نشوند و یا بر اثر تغییر دبی آب رودخانه یا آلودگی از بین نروند.

یکی از سختی های کار در بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری این است که این گونه ها در سن ۱۵ تا ۱۶ سالگی به مرحله تخم ریزی می رسند و به همین دلیل احتمال صید نشدن تا پیش از رسیدن به این سن بسیار کم است. این ماهیان وقتی به سن تخم ریزی می رسند، به دهانه های رودخانه می روند و به همین خاطر هم تهدید صید شدن توسط جوامع محلی یا قاچاقچیان و سودجویان بیشتر می شود.

مازندران حدود ۱۳۰ رودخانه با شاخه های اصلی و فرعی دارد که ۲۴ رشته رودخانه به عنوان رودخانه مهم شیلاتی محسوب می شوند ولی لزوما ورودی تمامی این رودخانه های شیلاتی مسیر کوچ ماهیان خاویاری نیست و به همین دلیل هم شیلات مازندران چهار رودخانه را برای تکثیر نیمه مصنوعی انتخاب کرده است.

فیل ماهی، ازون برون، قره برون و شیپ از مهم ترین گونه های ماهیان خاویاری دریای خزر هستند./ل