به گزارش شمال نیوز، در هر گوشه از استان، از ساری و قائم‌شهر گرفته تا بهشهر، آمل و جویبار، هفته‌ای یک روز مردمان روستا و شهر گرد هم می‌آیند تا علاوه بر دادوستد کالا، به تبادل اخبار، ارتباطات اجتماعی و حتی پاسداشت هویت بومی بپردازند. در میان ده‌ها بازار هفتگی فعال، جمعه بازار جویبار و یکشنبه بازار کیاکلا به دلیل گستره فعالیت و قدمتشان جایگاه ویژه‌ای در بافت اقتصادی ـ اجتماعی منطقه دارند.

پیشینه و اهمیت بازارهای هفتگی

بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که بازارهای هفتگی مازندران از دوره قاجار تاکنون پابرجا بوده‌اند. در آن زمان که فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مراکز خرید مدرن و حتی شبکه‌های توزیع سراسری وجود نداشت، این بازارها تنها مسیر تأمین مایحتاج روزانه مردم به شمار می‌رفتند.

حتی امروز، با وجود فروشگاه‌های مدرن، این بازارها هنوز پررونق‌اند و علت اصلی این استمرار، دو عامل عرضه مستقیم تولیدات محلی (کشاورزی، باغی، دامداری) با قیمت کمتر و کیفیت بالاتر و کارکرد اجتماعی و فرهنگی به‌عنوان محلی برای تعامل مردمان شهر و روستا است.

یکشنبه بازار کیاکلا؛ از محصولات محلی تا صنایع دستی

یکشنبه بازار کیاکلا در مرکز شهرستان سیمرغ یکی از شناخته‌شده‌ترین بازارهای محلی مازندران است. هر هفته، از ساعات اولیه صبح، غرفه‌ها یکی پس از دیگری شکل می‌گیرند. سبزی‌های تازه از زمین‌های بومی، برنج خوش‌عطر شمال، لبنیات محلی همچون کره و پنیر تازه، ماهی رودخانه‌ای، مرغ خانگی و حتی ابزار کشاورزی دست‌ساز در این بازار عرضه می‌شود. صنایع دستی زنان روستایی – از شال و چادرشب گرفته تا حصیر و سبدهای دست‌باف – جایگاه ویژه‌ای در این بازار دارند.

جمعه بازار جویبار؛ نبض پرجنب‌وجوش اقتصاد محلی

در سوی دیگر، جمعه بازار جویبار که در مسیر جاده قائم‌شهر واقع است، گستردگی بیشتری دارد. موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی آسان باعث شده این بازار به مرکزی منطقه‌ای برای خریدوفروش تبدیل شود. این بازار از نظر حجم مراجعه‌کننده، یکی از شلوغ‌ترین بازارهای هفتگی استان است و اغلب روستاییان و کشاورزان اطراف، محصولات خود را مستقیماً به اینجا می‌آورند. از پوشاک و لوازم خانگی گرفته تا میوه‌های فصلی، ماهی تازه و حتی حیوانات اهلی، همه‌چیز در این بازار یافت می‌شود.

برای تحلیل دقیق‌تر وضعیت بازارهای هفتگی مازندران، با دو کارشناس حوزه اقتصاد محلی و توسعه روستایی، هادی ضامنی، پژوهشگر اقتصاد روستایی، و وحید طلایی، کارشناس مسائل اجتماعی و توسعه پایدار گفتگو کردیم.

بازار محلی؛ موتور محرک 

هادی ضامنی پژوهشگر اقتصاد روستایی در این‌باره در گفتگو با خبرنگار بلاغ؛ اظهار کرد: بازارهای هفتگی مازندران مثل یک موتور محرک کوچک اما مداوم عمل می‌کنند. وقتی یکشنبه بازار کیاکلا یا جمعه بازار جویبار برگزار می‌شود، شما شاهد یک جریان نقدینگی واقعی در سطح خرد هستید. این جریان، برای خانواده‌های کشاورز و روستایی حیاتی است.

وی ادامه داد: آنها محصولاتشان را بی‌واسطه به مردم می‌فروشند، سود بیشتری نصیبشان می‌شود و مصرف‌کننده هم محصول تازه و باکیفیت را با قیمت منصفانه تهیه می‌کند. این یک مدل اقتصادی بومی است که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته با نام «بازارچه محلی» دوباره احیا شده است.

این پژوهشگر اقتصاد روستایی افزود: یکشنبه بازار کیاکلا نمونه بارز چنین الگویی است. در این بازار نه‌فقط محصولات کشاورزی بلکه صنایع دستی و تولیدات خانگی هم عرضه می‌شود. این یعنی زنان روستایی، که شاید در چرخه رسمی اقتصاد نادیده گرفته شوند، در این بازارها فرصت دیده‌شدن و کسب درآمد دارند. این مسئله نقش بزرگی در توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی ایفا می‌کند.

چالش‌های زیرساختی و مدیریتی

ضامنی خاطرنشان کرد: نبود زیرساخت مناسب یکی از معضلات اصلی است. بازارهای کیاکلا و جویبار هنوز فاقد سامان‌دهی مدرن هستند. غرفه‌ها پراکنده‌اند، امکانات بهداشتی کافی وجود ندارد، و در روزهای بارانی وضعیت فروشندگان و خریداران دشوار می‌شود. این بازارها نیازمند یک مدیریت واحد شهری یا منطقه‌ای‌اند تا بتوانند با استانداردهای روز هم‌سطح شوند.

وی در پایان تاکید داشت: اگر این بازارها سامان‌دهی شوند و به‌طور هدفمند در چرخه اقتصاد استانی قرار گیرند، می‌توانند به‌عنوان بازوی مکمل توسعه کشاورزی و صنایع دستی عمل کنند. ما می‌توانیم برندهای محلی برای برنج، مرکبات یا حتی صنایع دستی در این بازارها معرفی کنیم و به مرور زمان آنها را به بازارهای ملی و حتی بین‌المللی پیوند دهیم./ل