شمال نیوز:  زهرا رفیعی- خبرنگار / کشاورزان و اهالی روستاهای حوضه رودخانه تجن ساری به همراه فعالان محیط‌زیست با راه‌اندازی کارزاری از رئیس قوه قضاییه خواسته‌اند مانع ساخت سد فینسک شود.

در بخشی از بیانیه این کارزار که شمار امضاءکنندگان آن تا ظهر دیروز به حدود ۵ هزار نفر رسید، آمده است: « با وجود مخالفت و توصیه کارشناسان و متخصصین، برخی مسئولان بر احداث سد اصرار می‌کنند که این اصرار بی‌دلیل و بدون توضیح برای جمعی از مردم، شائبه دخالت مافیای قدرتمند و سودجو را به وجود آورده است.» 

به گزارش شمال نیوز، گزارش‌های ارزیابی زیست‌محیطی و اجتماعی طرح‌های توسعه‌ای جزو اسنادی است که کارفرما‌ها تمایلی به انتشار آن ندارند و سازمان حفاظت محیط‌زیست هم آن را در اختیار فعالان محیط‌زیست، رسانه‌ها و کارشناسان قرار نمی‌دهد.

کلنگ ساخت سد فینسک از سال 89 بر زمین‌های اطراف روستای فینسک در استان مازندران زده شد و از آن زمان تاکنون به دلیل مخالفت‌های بسیار، پروژه احداث آن به کندی پیش رفت. هدف از احداث سد فینسک، تنظیم و کنترل سیلاب‌های رودخانه سفیدرود و تأمین بخشی از نیاز آب شرب شهرستان‌های سمنان و مهدی‌شهر به میزان ۷.۵ میلیون مترمکعب اعلام شده است. در حالی که کارشناسان معتقدند تا زمانی که پروژه‌های کاهش مصرف و کنترل اتلاف آب در حوضه گیرنده اجرا نشده نباید اقدام به انتقال آب بین حوضه‌ای کرد. هنوز هم بحث‌های بسیاری در مورد مصرف کننده اصلی آب مازندران در سمنان وجود دارد. توسعه بی‌رویه و خارج از قاعده صنعت در استان خشک و بیابانی سمنان برخی را به این باور رسانده است که هرگونه انتقال آب به سمنان به نام «شرب» و به کام «صنعت» خواهد بود.

دکتر‌هادی کیادلیری، دبیر مراجع کنوانسیون تنوع‌زیستی یونسکو معتقد است:«اگر منطقه‌ای توان اکولوژیک نداشته باشد، انجام پروژه‌ها بر ضد توسعه عمل خواهد کرد.» به گفته او، در برنامه‌های ابلاغی بهره‌برداری بهینه از منابع آب پیش از اجرای پروژه‌های انتقال آب باید به سراغ تغییر الگوی مصرف، جلوگیری از اتلاف آب در شبکه آبرسانی و تغییر الگوی کشت سازگار با اقلیم در حوضه گیرنده رفت که در سمنان این اقدامات صورت نگرفته است و بنابراین احتمال هدر رفت آب با احداث سد فینسک زیاد است. 

او به همشهری گفت: سد فینسک در بالادست 3 منطقه حفاظت شده دودانگه، جنگل بولا و پرور قرار دارد. این مناطق تنوع‌زیستی بالا ولی با جمعیت کم و شکننده دارد. در شمال کشور، خشکسالی‌ها بر خلاف فلات مرکزی از ارتفاعات شروع شده است. یخچال‌ها از دست رفته، رودخانه‌های دائمی به فصلی تبدیل شده و خود به خود باعث اشکال در منطقه شده است. با احداث سد فینسک نیز زیست‌بوم‌های کوهستانی شامل اکوسیستم‌های وابسته به جریان آب در ارتفاعات است، تحت تاثیر منفی قرار می‌گیرد و ساخت سد فینسک هزینه‌های دنباله‌دار برای منطقه ایجاد می‌کند.

آغاز تنش آبی در مازندران

به اعتقاد کارشناسان، ساخت سد فینسک با ظرفیت 8‌ تا ۱۰ میلیون متر مکعب، حدود ۳۰۰روستا در بالادست و پایین‌دست سد شهید رجایی در استان مازندران را دچار تنش آبی خواهد کرد. بطور معمول در اجرای طرح‌های توسعه‌ای، اخذ موافقت اهالی مانع از بروز مناقشات اجتماعی در حوزه آب خواهد شد.  در دستورالعمل‌های جدید سازمان حفاظت محیط زیست که چند ماه از ابلاغ آن می‌گذرد، مشاوران سدساز باید علاوه بر گزارش خسارت مخزن، تعیین حقابه‌های زیست‌محیطی و کشاورزی به «تجدید اسکان» حوضه دهنده آب و محدوده سد نیز توجه کنند. این در حالی است که به گفته «لیلا ابراهیمی»، کارشناس مدیریت محیط‌زیست، بیشتر کارفرمایان از انجام این بخش که منجر به جلب رضایت ساکنان و ذینفعان پروژه می‌شود اجتناب می‌کنند.

ابراهیمی به همشهری می‌گوید: محل تخلیه پساب صنعتی یکی از صنایع معدنی در استان کرمان به دلیل مخالفت اهالی آگاه و مطلع یک روستای 12 نفره به کلی تغییر کرد. این امر نشان می‌دهد آگاهی مردم و کشاورزان نسبت به مسائل محیط‌زیستی افزایش یافته و نمی‌توان آنها را از میان معادلات پروژه‌های کلان حذف کرد.