به گزارش شمال نیوز،   دومین ماه سال ۹۹ به نیمه‌های خود رسیده و فرصت زیادی تا موعد پرداخت مستمر‌های بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی نمانده است، اما در این میانه هنوز نه تکلیف افزایش مستمری‌ها مشخص است و نه معلوم است که چه سهمی قرار است از بودجه همسان‌‌سازی دولت نصیب جمعیت ۳.۵ میلیون نفری مستمری بگیران این سازمان شود؟
به گزارش اقتصاد 24، مستمری‌‌بگیران سازمان تامین اجتماعی به ندرت به یادشان هست که محض نمونه برای یک بار هم که شده پرونده افزایش مستمری‌های آن‌ها مانند دیگران پیش از شروع سال جدید بسته شده باشد؛ آنها در عین حال خوب می‌دانند که هر بار دولت اعتباری را برای همسان-سازی مستمری‌ها بازنشستگان اختصاص داده است، آن‌ها آخرین گروهی بوده‌اند که سهم‌شان را با تاخیر گرفته‌‌اند. این یعنی برای جمعیت حدودا سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفری مستمری‌‌بگیران سازمان تامین اجتماعی، تاخیر در ابلاغ افزایش مستمری‌های جدید و وضعیت نامعلوم همسان‌‌سازی چندان تعجب‌‌آور نیست، اما هرچه باشد این روز‌ها همه می‌گویند که سال ۹۹ قرار است از نظر افزایش فشار‌های اقتصادی سالی خاص و منحصر به فرد باشد و برای همین این تاخیر و تعلیق موضوع کم اهمیتی نیست که مستمری‌‌بگیران تامین اجتماعی بخواهند ساده از کنار آن بگذرند.

ریزش اکثریت به سمت حداقل‌‌بگیری

علی دهقان‌کیا، رئیس کانون کارگران بازنشسته تامین اجتماعی شهر تهران در خصوص وضعیت این روز‌های هم صنفانش می‌گوید: حالا ۶۵ درصد مستمری‏بگیران سازمان تامین اجتماعی درآمدی نزدیک به حداقل و زیر آن دارند؛ این یعنی چیزی در حدود یک و نیم میلیون خانوار در ایران هستند که ماهیانه مستمری از سازمان تامین اجتماعی می‌گیرند، اما مبلغی این درآمد نهایتا در حد و اندازه همان یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی است که سال گذشته به عنوان حداقل مستمری ماهانه سازمان تامین اجتماعی بود. برای عمده مزدبگیران سال ۹۸ به نوبه خود سال جهش قیمت‌ها و گرانی بهای بسیاری از کالا‌ها و خدمات بود و دور از ذهن نیست که مبلغ ثابت مستمری‌ها بازنشستگی در طول ۱۲ ماه سال بخشی از ارزش خود را از دست بدهد؛ برای همین باید به بازنشستگان تامین اجتماعی حق داد که این بار بیش از هر زمان دیگری نگران کشدار شدن پرونده افزایش مستمری‌ها و اجرای همسان‌‌سازی باشند، اما دلیل آنکه ورای همه این اتفاقات حالا نزدیک به ۶۵ درصد مستمری‏بگیران سازمان تامین اجتماعی درآمدی نزدیک به حداقل دارند چیست؟

پاسخ‌های زیادی برای این پرسش وجود دارد که از جمله آن‌ها اتفاقی است که سال‌‌هاست در ثبت پرونده بیمه تامین اجتماعی بسیاری از کارگران می‌افتد؛ برای عمده این افراد فارغ از اینکه درآمدشان به چه میزان بالاتر از حداقل مزد مصوب است، حق بیمه‌ای نزدیک به حداقل هزینه واریز می‌شود و استمرار چنین وضعی باعث می‌شود تا در زمان بازنشستگی مستمری نزدیک به حداقل دریافت کنند؛ پاسخ دیگر این پرسش را در لابه‏لای حرف‌های رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی شهر تهران با اقتصاد ۲۴ می‌توان پیدا کرد: تحولات اقتصادی دهه‌های گذشته به سمتی بوده است که جدا از سقوط ارزش پول ملی، دستمزد کارگران و به تبع آن مستمری بازنشستگان نیز در مقابل هزینه‌های زندگی افزایش ناچیزی داشته‏اند؛ نتیجه این اتفاق به مرور باعث شده است تا مستمری نسل‌های قدیمی‌تر بازنشستگان به نسبت مستمری بازنشستگان نسل جدید‌تر دچار یک عقب‏ماندگی شود و در عمل چیزی نزدیک به ۶۵ درصد مستمری بگیران حالا در زمره حداقل بگیران و زیر حداقل‌‌بگیران سازمان تامین اجتماعی باشند.

تاخیری عادی در سالی خاص

به تعویق افتادن افزایش سالانه مستمر‌های کارگران بازنشسته در سازمان تامین اجتماعی یک روال قانونی است که نباید آن را به پای بی‌مسئولیتی مسئولان نوشت؛ هرچه باشد این سازمان هم از نظر مالی و اداری مستقل از دولت است و هم طبق قانون مبنای محاسبه مستمری‌های آن باید تابعی از مصوبه افزایش حداقل مزد‌های کارگران در شورای عالی کار باشد؛ برای همین برخلاف سایر بازنشستگان کشوری و لشگری که همیشه از ابتدای فروردین ماه شاهد افزایش مستمری‌های خود هستند این اتفاق برای بازنشستگان تامین اجتماعی با وقفه‌ای نهایتا دو-سه ماهه رخ می‌دهد؛ هرچه باشد درمورد بازنشستگان کشوری و لشگری تکلیف افزایش مستمری‌ها چند پیش از پایان سال و همزمان با تصویب قانون بودجه روشن شده است، اما درمورد گروه دوم، روز‌های پایانی سال تازه آغاز چانه‌‌زنی‌های مزدی است و تا این چانه زنی جنبه قانونی به خود بگیرد سال تمام می‌شود و درنتیجه طبیعی است که مبنا قرار دادن آن برای محاسبه مستمری‌های جدید به زمان دیگری در سال جدید موکول شود.

اما هرچه باشد حالا صحبت از خاص بودن سال پیشرو است. درست است که پرونده افزایش دستمزد‌های سال ۹۹ بالاخره در واپسین روز‌های ماه اول بسته شد، اما به دلیل تاثیر بنیادینی که این مصوبه بر افزایش مستمری‌ها تامین اجتماعی دارد بعید است جامعه سه میلیون و نیم نفری بازنشستگان تامین اجتماعی از آن راضی باشند و اگر به ماجرا، طولانی شدن روند محاسبه افزایش مستمری‌های جدید را هم اضافه کنیم دور از ذهن نیست که دامنه این نارضایتی دوچندان شود.

اهمیت جدی‌تر همسان‌سازی

علی دهقان‌کیا در توضیح اهمیت این خواسته هم‌صنفانش می‌گوید: ارزش دریافتی بیشتر مستمری بگیران دائم در حال سقوط است، بیشتر کسانی که در زمان بازنشستگی مستمری نزدیک به حداکثری داشتند حالا در بهترین حالت میانه بگیر محسوب می‌شوند و علاوه بر این وضعیت کسانی که به هر دلیلی نظیر فوت یا حادثه پیش از رسیدن به موعد بازنشستگی در زمره مستمری‌‌بگیران قرار گرفته‌‌اند به مراتب وخیم‌تر از این حرف‌هاست؛ طبق برآورد‌ها دست‏کم ۷ درصد مستمری‌‌بگیران درآمدی کمتر از حداقل دارند و به بیان دیگر همین حدود ۱۸۰ هزار خانوار بازنشسته در کشور وجود دارد که پرداختی ماهانه سازمان تامین اجتماعی به آن‌ها کمتر از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و قطع یقین اجرای همسان‌‌سازی می‌تواند در این شرایط کمک حالشان باشد.

اینکه در موقعیت کنونی بخت و اقبال تا چه اندازه با بازنشستگان تامین اجتماعی یار خواهد بود خود موضوع حائز اهمیت دیگری است، هرچه باشد سابقه اجرای طرح همسان‌‌سازی در سال‌های گذشته نشان داده است که دولت همیشه آخرین اعتبارات موجود را به بازنشستگان این سازمان اختصاص داده است و همیشه این گروه حدودا سه و نیم میلیون نفری در زمره آخرین افرادی بوده‌‌اند که از مزایای این طرح بهره‌مند شده‌اند.

دهقان‌کیا رئیس کانون کارگران بازنشسته شهر تهران جمع‌‌بندی صحبت‌های خود را به این موضوع اختصاص می‌دهد: سال گذشته که موضوع همسان-سازی در لایحه بودجه مطرح شد نمایندگان کمیسیون تلفیق قول دادند که سهمی را هم برای سازمان تامین اجتماعی در نظر خواهند گرفت؛ از قرار معلوم کمیسیون تلفیق مصوب کرد تا از ۵۰ هزار میلیارد تومانی که دولت باید برای تسویه بدهی‌های خود به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند، حدود ۳۰ درصد صرف همسان‌‌سازی شود؛ اینکه درنهایت چه اتفاقی خواهد افتاد معلوم نیست، اما تا همین جا فرمول‌های مختلفی برای نحوه ترمیم مستمری‌ها پیشنهاد شده است؛ واقعیت این است که عموم بازنشسته‌های قدیمی چه آن‌ها که زمانی بیشتری مستمری را می‌گرفتند و چه آن‌ها که از همان ابتدا درآمدی زیر حداقل داشتند وضعیت خوبی ندارند و باید این منابع طوری میانشان توزیع شود که جانب عدالت و انصاف رعایت شده باشد، البته اگر درنهایت دولت به وعده قانونی خود عمل کند و اعتبارات مربوطه را در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار دهد.