به گزارش شمال نیوز، نظر به تأکید مقام معظم رهبری در استفاده صحیح و مناسب از ظرفیت‌های علمی نخبگان در راستای توسعه کشور و لزوم حرکت انقلابی در مسیر رفع موانع و مشکلات تولید دانش و جنبش نرم‌افزاری در مهرماه 1383، بنیاد ملی نخبگان کشور تأسیس شد.

هدف از تأسیس این بنیاد برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای شناسایی، هدایت، حمایت مادی و معنوی نخبگان، جذب، حفظ و به‌کارگیری و پشتیبانی از آنان در راستای ارتقاء تولید علم، فناوری و توسعه علمی و متوازن کشور و احراز جایگاه برتر علمی، فناوری و اقتصادی در منطقه بر اساس سند چشم‌انداز کشور در افق 1404 می‌باشد.

 
بنیاد ملی نخبگان تنها نهاد رسمی وابسته به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در استان‌ها می‌باشد و دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، ریاست بنیاد ملی نخبگان کشور را بر عهده دارد.
 

لازم به ذکر است نخبه به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می‌شود که اثرگذاری وی در تولید علم، هنر و فناوری کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و متوازن کشور گردد.
 

با این مقدمه‌ی کوتاه شبستان گفتگویی را با دکتر محسن جهانشاهی رئیس بنیاد نخبگان استان مازندران و دبیر اتاق فکر توسعه و تعالی استان ترتیب داد که مشروح آن به شرح ذیل به محضر خوانندگان محترم تقدیم می‌گردد.

پوشش 2500 نخبه مازندرانی

محسن جهانشاهی در آغاز این گفتگو گفت: مراکز آموزشی و پژوهشی متعددی در کشور مشغول به فعالیت هستند که عمدتاً زیرمجموعه‌ی سازمان‌ها، نهادها و وزارتخانه‌های مختلف به شمار می روند. این در حالی است که بنیاد ملی نخبگان تنها نمایندگی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در استان‌ها است و وظیفه‌ی حساس و سنگین شناسایی، هدایت و حمایت از نخبگان را بر عهده دارد.

رئیس بنیاد نخبگان استان مازندران افزود: ازآنجایی‌که واژه‌ی نخبگی واژه‌ی عام از منظر سنی به شمار می‌آید؛ جامعه‌ی آماری بنیاد نخبگان بسیار گسترده بوده و می‌تواند از دبستان تا کهن‌سال را شامل ‌شود.

وی اظهار کرد: به‌عنوان‌مثال در استان مازندران در حدود 2هزار و 500 نفر از استعدادهای برتر، نخبگان و سرآمدان دانشگاهی تحت پوشش بنیاد نخبگان قرار دارند.

پرهیز از فعالیت‌های سیاسی

وی ادامه داد: تمرکز بنیاد نخبگان مازندران بر حوزه‌های هنر، علوم مختلف، علم و فناوری و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان است و اساساً از فعالیت‌های سیاسی پرهیز می‌کند چون به‌هیچ‌عنوان فعالیت‌های این بنیاد سیاسی نیست.

رئیس بنیاد نخبگان استان مازندران تصریح کرد: در حوزه‌ی دانش‌آموزی چند سالی است که با اجرای طرح ملی «شهاب» شناسایی و هدایت استعدادهای برتر دانش آموزان را از پایه‌ی چهارم دبستان به بعد آغاز نموده‌ایم.

جهانشاهی افزود: در این طرح دانش آموزان مستعد در سطوح مختلف رصد می‌شوند و استعدادهای آنان در حوزه‌های مختلف شناسایی می‌شود تا به سطوح بالاتر هدایت شوند.

وی اذعان کرد: بر اساس این چتر ارزیابی و توانمندسازی، حدود 50 هزار نفر از دانش آموزان استان مازندران در طرح ملی «شهاب» رصد می‌شوند.

نخبگان نباید دغدغه معیشت داشته باشند

وی گفت: سال گذشته با توجه به تحریم‌های ظالمانه و تمامی مشکلات بودجه‌ای که گریبان گیر کشور بود تأمین منابع مالی برای تمامی ارکان کشور با مشکلات عدیده‌ای همراه بود که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بنیاد ملی نخبگان نیز از این قافله مستثنا نبود در این شرایط سخت باهمت و پیگیری‌های دکتر ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور سعی بر آن شد تا کمترین آسیب و لطمه به حوزه‌ی نخبگانی وارد شود تا استعدادهای برتر و آینده‌سازان کشور بتوانند به فعالیت‌های خود ادامه داده و دغدغه‌ی معیشتی کمتری داشته باشند.

وی افزود: در سال گذشته بنیاد نخبگان استان مازندران در حوزه‌ی نخبگان، ثبت اختراع، عرصه‌ی تکریم و تجلیل و الگوسازی، اردوهای جهادی، بازدیدهای علمی و ... عملکردی فعال و پویایی از خود به نمایش گذاشته است.

جهانشاهی بابیان این مطلب که بنیاد نخبگان مازندران در حوزه‌ی کسب‌وکار پروژه‌های خوبی را در استان به اجرا درآورده است، گفت: نخبگان باید برای مرتفع نمودن مشکلات معیشتی جامعه وارد میدان شوند.

افزایش جوایز تحصیلی

رئیس بنیاد نخبگان استان مازندران ادامه داد: این نوید را به همه‌ی نخبگان می‌دهیم که در سال جاری تمامی تسهیلاتی که به نخبگان در سطوح مختلف داده می‌شد اعم از جوایز تحصیلی، حمایت از ثبت اختراع، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت از مراکز نوآوری و هسته‌های فناوری عموماً افزایش می‌یابد، برای مثال در سال جاری جوایز تحصیلی افزایشی بین 10 - 60 درصد داشته است که این رقم در مقایسه با سال‌های گذشته آماری بسیار مناسب است.

نگاه تشریفاتی به حوزه نخبگان

وی به فعالیت 4 هزار و 308 شرکت دانش‌بنیان در سطح کشور اشاره کرد و افزود: با توجه به افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در سال‌های اخیر و فروش محصولات آنان در بازارهای داخلی و خارجی، ولی همچنان عدم رسوخ و ورود جوانان و نخبگان در عرصه‌ی واقعی صنعت، معدن، تجارت، آب، کشاورزی، محیط‌زیست، گردشگری و ... به‌عنوان چالشی برای این حوزه به شمار می‌آید.

جهانشاهی بیان کرد: تا زمانی که نگاه جامعه به حوزه‌ی نخبگان نگاهی تشریفاتی و تزیینی باشد و تنها آن را اعتباری برای آمارهای علمی کشور بداند اتفاق جدیدی در کشور حاصل نخواهد شد.

وی تصریح کرد: باید بسترهای دیگر کشور به‌موازات فعالیت‌های معاونت علمی و بنیاد ملی نخبگان به رشد و بلوغ برسد در غیر این صورت تولیدات شرکت‌های دانش‌بنیان ماهیتی فانتزی و تشریفاتی و تأثیرگذاری اندک خواهد داشت و به‌عنوان‌مثال هیچ‌گاه نخبگان واقعی را در عرصه‌های صنعت و تحولات صنعتی نخواهیم دید.

با سیستم سنتی به‌جایی نمی‌رسیم

جهانشاهی گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان کشور در سال گذشته توانستند حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان از محصولات خود را در بازارهای مختلف به فروش برسانند، این عدد به‌تنهایی عدد خوب و قابل‌ملاحظه‌ای است ولی هنگامی‌که این رقم را در کنار درآمد ناخالص ملی قرار می‌دهیم درمی‌یابیم که این رقم تنها حدود یک درصد از درآمد ناخالص ملی است یعنی نخبگان، دانشگاهیان و شرکت‌های دانش‌بنیان راه بسیار طولانی را پیش رودارند تا بتوانند در چرخه اقتصادی کشور نقش‌آفرینی مؤثر داشته باشند.

وی اذعان کرد: اگر می‌خواهیم تحولات بنیادینی در کشور به وقوع بپیوندد و اقتصاد کشور توسط نخبگان واقعی متحول شود باید تمام کشور را برای ورود نخبگان به عرصه‌ها و حوزه‌های گوناگون بسیج کرد و زمینه‌ی رسوخ نخبگان به عرصه‌های مدیریتی را فراهم آورد.

جهانشاهی افزود: پیشرفت‌هایی که امروز در عرصه‌های دفاعی و هسته‌ای شاهد هستیم به جهت میدان دادن به نخبگان جوان کشور است که توانستند به‌دوراز مسائل و حواشی سیاسی به نتایج مطلوبی دست یابند.

وی ادامه داد: اکنون زمان آن رسیده که نخبگان و سرآمدان دانشگاهی در حوزه‌های سفره مردم وارد میدان شوند زیرا تا زمانی که ما با سیستم‌های سنتی حوزه صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی، آب، محیط‌زیست، گردشگری و ...کار خود را پیش می‌بریم این امر محقق نخواهد شد.

اجازه عرض‌اندام به نخبگان نمی‌دهند

رئیس بنیاد نخبگان استان مازندران گفت: نخبگان دانشگاهی در حوزه کسب‌وکار دانش‌بنیان تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا محصول یا خدمت خود را عرضه و وارد بازار نماید ولی متأسفانه مدیریت سنتی و مافیای بازار اجازه عرض‌اندام به آنان را نمی‌دهند.

وی افزود: تفکرات برخی از مدیران تفکراتی نفتی است، این دسته از مدیران به کسب درآمدهای کلان نفتی که درآمدی آسان و سهل‌الوصول است عادت کرده‌اند و بدین‌جهت مانع ورود نخبگان به حوزه‌های مرتبط می‌شوند؛ این یعنی مظلوم واقع‌شدن نخبگان و استعدادهای برتر و مخترعین تنها به این دلیل که اقتصاد نفتی داریم.

رئیس بنیاد نخبگان استان مازندران بیان کرد: به‌عنوان‌مثال نخبگان کشور در حوزه‌های IT و ICT فعالیت‌های چشمگیری را از خود به نمایش گذاشتند که اسنپ، دیجی کالا و ... ازجمله این موفقیت‌ها است. یکی از دلایل این موفقیت‌ها عدم دانش و تخصص روز مدیریت سنتی در حوزه‌ی IT بوده است که نتوانسته مقابل این حوزه مقاومت نماید.

جهانشاهی خاطرنشان کرد: برای مثال در مازندران بیش از 220 معدن به ثبت رسیده که به دلیل به‌روز نبودن دانش برخی از مدیریت‌های این معادن، بیش از ۱۰۰ معدن از این تعداد غیرفعال و یا کم‌فعال هستند. این در حالی است که برخی از نخبگان مرتبط دانشگاهی ما به‌راحتی می‌توانند با استفاده از دانش و تخصص خود این معادن را فعال کرده و در کنار ایجاد اشتغال محصول تولیدشده را وارد بازار نموده و علاوه بر رونق تولید گردش مالی مطلوبی ایجاد کنند.

وی تصریح کرد: وقتی نخبگان وارد صنعت نمی‌شوند و یا به عبارتی از ورود نخبگان واقعی به حوزه‌های مختلف صنعت، معدن، تجارت، محیط‌زیست، کشاورزی، آب، گردشگری و ... ممانعت می‌شود درنهایت وضعیت به نحوی می‌شود که امروز شاهد آن هستیم.

باید به نخبگان اعتقاد داشت

وی گفت: اگر می‌خواهیم به سخنان مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در حوزه نخبگان جامه عمل بپوشانیم باید مدیرانی وارد عرصه‌ی مدیریت کشور شوند که به استفاده از جوانان و نخبگان کشور اعتقاد داشته باشند.

رئیس بنیاد نخبگان استان مازندران افزود: متأسفانه برخی از مدیران نخبگان و دانشجویان را به جوانی و دانشگاهیان را به بی‌تجربگی متهم می‌کنند و فرصت و مجال را برای ورود علمی این قشر به مشکلات کشور را از آن‌ها صلب می‌کنند.

جهانشاهی با اشاره به نام‌گذاری سال جاری از سوی مقام معظم رهبری به سال «رونق تولید»گفت: تا مدیران در سطوح مختلف به این نتیجه‌ی واحد نرسند که از حضور نخبگان و سرآمدان علمی در عرصه‌های اجرایی کشور و صنایع مختلف، اقتصاد و بازار و تجارت و... استفاده نمایند رونق تولید محقق نخواهد شد.

مازندران استانی نخبه پرور

وی بیان کرد: استان مازندران در بخش ثبت اختراعات سطح دو که مهم‌ترین سطوح اختراعات است بعد از استان تهران رتبه‌ی دوم کشور را به خود اختصاص داده است.

جهانشاهی اذعان کرد: بنیاد نخبگان استان مازندران در بسیاری از عرصه‌ها جزء استان‌های برتر کشور به شمار می‌رود و به عبارتی مازندران جزو استان‌های برتر و پیشگام کشور در حوزه‌ی نخبگانی بوده و آمارهای استعدادهای برتر و سرآمدان دانشگاهی نشان می‌دهد که مازندران استانی نخبه پرور است.

وی افزود: از مسئولین استان انتظار داریم به جهت نزدیکی و سهولت دسترسی به پایتخت بستر مناسبی را برای فعالیت نخبگان در داخل استان فراهم آورند و مانع مهاجرت نخبگان به پایتخت شوند.

جهانشاهی اظهار کرد: در استان مازندران نخبگان و افراد سرآمد علمی در اکثر حوزه‌های تأثیرگذار حضور دارند ولی متأسفانه بستر حضور علمی این افراد در حوزه‌های مرتبط با تخصصشان فراهم نشده است.

وی ادامه داد: با برگزاری سمینار، گردهمایی و همایش مشکل نخبگان حل نمی‌شود و باید در سیاست‌های خود نسبت به این قشر فرهیخته تجدیدنظر کنیم.

استفاده از نخبگان در سطوح مدیریتی

جهانشاهی تصریح کرد: به جرات می‌توان گفت نیمی از مشکلات تولید در استان می‌تواند به دست نخبگان مرتفع شود این یعنی رونق تولید که شعار سال است.

وی گفت: از استاندار به‌عنوان نماینده‌ی عالی دولت در مازندران انتظار داریم نگاه ویژه‌ای به حوزه‌ی نخبگان داشته باشند و در انتخاب مدیران استانی پیشنهاد می‌کنیم از پتانسیل نخبگان واقعی و سرآمدان علمی در سطوح مدیریتی استفاده نماید.

جهانشاهی افزود: در زمان مهندس اسلامی (استاندار سابق) با راه‌اندازی اتاق فکر توسعه و تعالی استان که شخصاً دبیری آن را بر عهده داشتم زمینه‌ی حضور نخبگان علمی، سرآمدان و فرهیختگان در تصمیم‌گیری‌های استان فراهم شد ولی بعد از رفتن ایشان به وزارت راه وقفه‌ای در این خصوص ایجاد شد که به نظر می‌رسد احیای مجدد اتاق فکر و اجرایی نمودن تصمیمات و خروجی‌های اتاق فکر مطالبه به‌حق دانشگاهیان استان است.

وی بیان کرد: این اتاق فکر متشکل از 14 کارگروه تخصصی وظیفه‌ی تدوین بسته‌های چاره‌اندیشی برای برون‌رفت از مشکلات مبتلابه استان را بر عهده داشت.

اتاق فکر باید احیا شود

جهانشاهی اذعان کرد: به‌عنوان‌مثال یکی از بسته‌های چاره‌اندیشی که در دی‌ماه سال گذشته تحویل استانداری مازندران شد «بررسی علل وقوع سیلاب و ارائه راهکارهای عملی و علمی در جهت جلوگیری از خطرات ناشی از آن در مازندران» بود، دستاورد دیگر این اتاق فکر تهیه‌ی «طرح جامع مدیریت پسماند شهری در استان» به‌عنوان یکی از مشکلات اساسی استان بود که باوجود ارائه‌ی طرح و راهکارهای علمی و عملی در خصوص این موضوعات تاکنون هیچ اقدامی از سوی مدیران مربوطه در خصوص اجرایی شدن این طرح‌ها انجام‌نشده است.

وی اظهار کرد: به‌عنوان رئیس بنیاد نخبگان مازندران و دبیر اتاق فکر توسعه و تعالی استان معتقدم باید این اتاق فکر مجدداً فعالیت خود را آغاز نموده و احیا شود زیرا اگر به دنبال رونق تولید در استان هستیم باید مدیرانی در این سطح بر کرسی مدیریت نشسته و بسته‌های چاره‌اندیشی خروجی کارگروه‌های تخصصی اتاق فکر را جامعه عمل بپوشانند.

جهانشاهی ادامه داد: برای توسعه‌ی همه‌جانبه‌ی استان باید تفکر و نگاه مدیریتی مدیران استان تغییر یابد.

وی بابیان این مطلب که مدیریت استان باید تفکرات خود را دانشگاهی ترکرده و از نخبگان واقعی بهتر و مؤثرتر استفاده نماید، اظهار کرد: بهره‌مندی از ظرفیت عظیم نخبگان و سرآمدان علمی و دانشگاهیان مجرب در تصمیم‌گیری مدیران ارشد استان باید بسیار پررنگ شود و معتقدم نخبگان علمی باید پیشرفت توسعه استان را در دست‌گیرند.

نخبگان محور تحول جامعه

جهانشاهی بابیان این مطلب که شعار سال مقام معظم رهبری به‌مانند یک ابلاغ رسمی و نقشه راه برای مدیران کشور است، افزود: این پیام به‌مانند مهم‌ترین سند بالادستی است و همه‌ی مدیران کشور موظف به اجرای آن هستند.

رئیس بنیاد نخبگان استان مازندران گفت: بیانیه گام دوم انقلاب که محور اصلی فرمایشات رهبری(دامت برکاته) است بر استفاده از جوانان و نخبگان در گام دوم انقلاب برای تحول رونق اقتصادی، اقتدار ملی و کارآمد کردن نظام در دهه پنجم انقلاب تأکید دارد بدین‌جهت این پیام راهبردی برای ما نصب العین است و هر فردی که در این نظام خدمت می‌کند موظف است این فرمایشات را مبنای اقدامات و فعالیت‌های خود قرار دهد.

وی تصریح کرد: محور تمام این تحولات نخبگان، فرهیختگان و استعدادهای برتر کشور هستند ازاین‌رو باید شرایط را به‌گونه‌ای فراهم کنیم که آنان بتوانند تأثیرگذار باشند.

جهانشاهی گفت: جامعه‌ی نخبگان بیش از تسهیلات نیازمند مناسب‌سازی بستر برای اثرگذاری و مفید واقع‌شدن در جامعه بوده و وظیفه ما مسئولین واگذاری سرنوشت و آینده کشور در سطوح مختلف به دست این قشر فرهیخته است.