با این همه معلوم نیست که مجلس شورای اسلامی در برابر چه مقام مسوولی پاسخگوی عملکرد خود میباشد، در حال حاضر نمایندگان مجلس بهجای «قانونگذاری و نظارت» عمدتاً به مسائل حوزه اجرایی در کشور و حوزه انتخابیه خود میپردازند. و این نیز یک ایراد بزرگ به کارکرد مجلس شورای اسلامی است. اگر شفافیت، قانونگرایی و پاسخگویی برای همه ضروری است بیشک برای خانه ملت از اولویت تام و تمام برخوردار است.
شمال نیوز: علی دارابی/ شفافیت، قانونگرایی و پاسخگو بودن سه مولفه حکمرانی خوب محسوب میشود. رهبر معظم انقلاب اسلامی(مد ظله العالی) به استناد روایتی از امیرالمومنین علی(ع) تاکید کردند که «شفافسازی» از رفتارهای عملی امام علی(ع) بوده و در سیره و روش امامان شیعه از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. برابر اصل «تفکیک قوا» همه نهادها و ساختارهای قانونی کشور باید نسبت خود را با این سه اصل «شفافیت، قانونگرایی و پاسخگو بودن» تعریف نمایند. از جمله نهادهای مهم در کشور «مجلس شورای اسلامی» است. بیش از 90اصل از قانون اساسی به اهمیت و جایگاه مجلس و حوزه اختیارات و وظایف آن اختصاص دارد. در همین قانون اساسی که حتی نحوه عزل و برکناری بالاترین مقام کشور از رهبری تا رییسجمهوری معین شده است هیچ اصلی بر انحلال مجلس اختصاص ندارد؛ حتی اداره کشور بدون مجلس از منظر قانونی وجاهت ندارد.
با این همه معلوم نیست که مجلس شورای اسلامی در برابر چه مقام مسوولی پاسخگوی عملکرد خود میباشد، در حال حاضر نمایندگان مجلس بهجای «قانونگذاری و نظارت» عمدتاً به مسائل حوزه اجرایی در کشور و حوزه انتخابیه خود میپردازند. و این نیز یک ایراد بزرگ به کارکرد مجلس شورای اسلامی است. اگر شفافیت، قانونگرایی و پاسخگویی برای همه ضروری است بیشک برای خانه ملت از اولویت تام و تمام برخوردار است.
در حال حاضر پرسشها، ابهامات و ایرادات فراوانی به کار نمایندگان و مجلس وارد است که برای «شفافسازی» و دستیابی به مجلس کارآمد و قانونگذار موارد زیر ضروری است:
نظام دو مجلس؛ در کتاب آینده پژوهی انقلاب اسلامی که در سال1394 منتشر گردید ضرورت و اهمیت این موضوع را آشکار ساختهام. ما باید به مجلس دومی بیندیشیم که فارغ از «نگاه به رای مردم و حوزه انتخابیه» یا « بده-بستانهای سیاسی و باندی» صرفاً به تمشیت امر قانونگذاری و نظارت موثر و کارآمد در کشور مشغول باشد. و این مهم با الگوی انتخاباتی رایج در ایران و نحوه رایدهی ایرانیان و عملکرد نمایندگان که تاکنون داشتهاند حاصل نمیشود. مجلس دوم باید برآمده از صاحبمنصبان و نخبگان که دارای تجارب فراوان و دانش و تخصص بالا هستند باشد. هرقدر این مهم دیرتر شکل گیرد خسارت بیشتری برای مردم به بار میآید.
استانی شدن انتخابات مجلس؛ برای کارآمدی مجلس و تمرکز نمایندگان بر قانونگذاری و نظارت کارآمد و بایسته باید سطح نمایندگی مجلس را از دهستان، شهرستان و شهر ارتقاء داد و در سطح استانی -مشابه انتخابات خبرگان رهبری- برگزار کرد.
مردم یک استان از شهرستانها، بخشها و روستاهای مختلف در روز انتخابات به نمایندگانی در استان رای خواهند داد که دیگر از آنان انتظار «مسائل ریز اجرایی و حل مشکلات حوزه انتخابیه» را نخواهند داشت که امیدوارم نمایندگان کنونی مجلس خود همت کنند و این اصلاح را در قانون انتخابات برای سال1398 فراهم کنند.
پاسخگو کردن مجلس؛ برابر قانون اساسی و سایر قوانین، مجلس شورای اسلامی در حال حاضر در برابر هیچ مقامی پاسخگو نیست. این حیاطخلوت تاکنون خسارات فراوانی را برای کشور بهبار آورده است. مبادا طرح این مساله با خوانش نادرست یا سیاستزدهای روبهرو شود که چه نشستهاید! دارند «حق اظهار نظر را از نمایندگان سلب مینمایند!»
نمایندگان باید بدانند که در عزل و نصبهای مدیران نباید دخالت پیدا و پنهان کنند، نباید خدایناخواسته کارچاقکنی و واسطهگری و دلالی را پیشه خود سازند، نباید در رای اعتمادها، استیضاحها و سوال از مسوولان تمایلات شخصی و یا مطالبات حوزه انتخابیه را دخالت دهند.
باید سفرهای خارجی و داخلی، ماموریتها، حقوق و مزایایشان چون سایر مسوولان اجرایی شفاف و قانونمند باشد. «از کجا آوردهای» را ابتدا از خود و خانواده و بستگان آغاز کنند. و بالاخره هر نماینده و کلیت مجلس و هیاترییسه و رییسمجلس نیز باید برابر قانون معلوم شود به چه کسی یا نهادی پاسخگو هستند؟ جرائم، تنبیهات و مجازات قانونی ناشی از تخطی نمایندگی چیست و مراجع ذیصلاح برای رسیدگی به آن کداماند؟ و بالاخره مصونیت نمایندگان باید شفاف تعریف شود که مبادا پنهانکاری در پوشش آن صورت گیرد.
نظام پارلمانی؛ ما در کشور باید به نظام پارلمانی بهجای نظام ریاستی برگردیم. این سخن سالیان راقم این سطور است که در کتابها، مقالات و گفتارهایم روشن است؛ چون نظام دو مجلسی مبتنی بر مطالعه و پژوهش است. اما کم نیستند جریانات سیاسی که این سخنان را انگ جناحی میزنند و فرصت اصلاح ساختارهای کشور را میسوزانند.
اتفاقاً نظام پارلمانی گامی است برای «تحکیم مردمسالاری و توجه بایسته به تحزب و شایستهسالاری». تجربه دولتهای پس از جنگ تحمیلی و تزاحم و افزایش معارضات سیاسی و جناحی بر سر نهادهای انتخابی و انتصابی و مقام اول اجرایی کشور و حوزه اختیارات آن گویای آن است که باید برای کاهش جدی این تعارضات به نظام پارلمانی و اهتمام بایسته به احزاب سیاسی حرفهای، کارآمد، تاثیرگذار و البته پاسخگو توجه کرد. احزاب سیاسی در تحقق دولتهای کارآمد، پاسخگو و نیز تحقق قانونگرایی و شفافیت نقش کلیدی دارند. امروزه احزاب سیاسی در حکم چرخدنده دموکراسیاند.
سخن آخر آنکه اگر بهدنبال «شفافسازی، قانونگرایی و پاسخگویی» هستیم شایسته و مورد انتظار است که این مهم از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی آغاز شود.
ایمیل مستقیم : info@shomalnews.com
شماره پیامک : 5000592323
working();