انتخاب: سخنان روز گذشته حسن روحانی، رییس جمهور، پس از مدت‌ها امیدواری زیادی در میان مردم و سیاسیون به وجود آورد.

روحانی که چند گفتگوی تلویزیونی اخیر وی به کلی گویی، انتقادات تکراری از تندرو‌ها و گاهی حتی انکار تلویحی وخامت برخی حوزه‌ها و مشکلات عدیده در آنها، گذشته بود، سرانجام روز گذشته از این رویه فاصله گرفت و اظهارات متفاوت تری بر زبان راند.

اظهارات رییس جمهور اهمیت فراونی داشت، زیرا این سخنان درست پس از متشنج شدن اوضاع بازار تهران و برخی از دیگر شهر‌های کشور بیان می‌شد و تردیدی نیست که لحن، محتوا و برنامه‌های ارائه شده در آن می‌توانست به طور مستقیم روی قضاوت مخاطبان او و در نتیجه وضعیت اقتصادی کشور تاثیرگذار باشد.

سخنان رییس جمهور از چند جهت قابل تامل بود.

بیان واقعیات
در ماه‌های گذشته، سخنان روحانی از جهت اینکه او واقعیات کشور را به صراحت برای مردم روشن نمی‌کرد محل چالش شده بود. به طور مثال، در گفت و گویی در زمستان سال گذشته، در حالی که نرخ دلار از کنترل دولت خارج شده بود، بر سر صد یا ۲۰۰ تومان بالا و پایین آن، با مجری بحث کرد. این بار، اما شرایط فرق کرده بود. روحانی با صراحت تمام واقعیات کشور را در نشست هم‌اندیشی مدیران ارشد دولت در سالن اجلاس سران بیان کرد. مشکلات را پذیرفت و گفت: برخی می‌گویند این روزها، روز‌های سختی است، اما من به آن‌ها می‌گویم که از ۱۸ اردیبهشت هر روز ما روز و شب قدر بوده، ما امروز در خط مقدم مرز‌های کشور یعنی مرز اقتصاد، عزت و آبروی ایران ایستاده‌ایم. ما در این مرز می‌ایستیم و جان خود را با افتخار فدا می‌کنیم.

اتمام حجت درباره استعفا
روحانی با شفافیت درباره تقاضا‌های رسمی و غیررسمی برای استعفای دولت خود سخن گفت. او با این سخنان، جای تردید و گمانه زنی‌های بعدی را بست. اگر قرار بود روحانی بار دیگر با طعنه وکنایه سخن بگوید، چه بسا بار دیگر هم انتقاد اصولگرایان را برمی انگیخت هم بر شایعات می‌افزود. اما او تصمیم گرفت با صراحت بگوید: اگر کسی فکر می‌کند که دولت می‌ترسد، استعفا می‌کند یا کنار می‌رود، اشتباه می‌کند چراکه دولت می‌ایستد. همه دولتمردان در کنار هم تا روز آخر دولت دوازدهم به عهد خود وفا می‌کنیم؛ به مردم وعده دادیم و امانتدار آن‌ها هستیم و تا پای جان، آبرو و حیثیت با افتخار می‌ایستیم و هیچ هراسی نداریم، اما شرط این کار آن است که ما دولتی‌ها اول خود فشار را تحمل کنیم. اگر تا به امروز هشت سال کار می‌کردیم و فردا نیز هشت سال و به سبک مدیریت سابق کار کنیم موفق نخواهیم شد.

ترمیم کابینه؛ صدای دلسوزان شنیده شد؟
پس از ابرازنظر‌های فراوان از سوی دلسوزان کشور برای ترمیم کابینه، حسن روحانی بالاخره به این درخواست ها، شخصا واکنش نشان داد. هرچند واکنش او در میان دیگر نکات بیان شده در سخنرانی اش برجسته نبود، اما او ترجیح داد از این موضوع نیز بی اعتنا عبور نکند. روحانی گفت: امروز باید به فکر مشاورین و کارشناسان جدید باشیم و از افکار همه استفاده کنیم.
این اظهارات به صراحت از ترمیم کابینه نمی‌گوید، اما اگر در کنار اظهاراتی مانند سخنان واعظی، رییس دفتر او قرار بگیرد، چه بسا ترمیم کابینه را بتوان نزدیک‌تر از همیشه دانست.

درخواست کمک
روحانی با تشریح اوضاع کشور و تلاش آمریکا برای فشار اقتصادی، سه راه پیش رو را توضیح داد. اولین راه، تسلیم است که به گفته او هیچ یک از ۸۱ میلیون ایرانی خواهان آن نیست. دومین راه عدم تسلیم و در عین حال ادامه اختلافات فعلی داخلی است که هزینه بر است و نامطمئن و سومین راه همدلی و مقاومت. به گفته روحانی، در راه سوم ما با کمترین هزینه مقاومت و ایستادگی می‌کنیم. در این راه باید توقعات خود را پایین بیاوریم و واقعیت امروز کشور را مورد نظر قرار دهیم. او پیش قدم این همدلی شده و می‌گوید: امروز دولت و رئیس‌جمهوری در برابر همه جناح‌ها و مردم و حتی آن‌هایی که بدترین اهانت‌ها را به دولت کرده‌اند خم می‌شود و دست آن‌ها را می‌بوسد چراکه امروز روز به اهتزاز درآوردن پرچم عزت و عظمت ملت ایران است و ما باید به دنیا نشان دهیم که سختی و مشکلات را تحمل می‌کنیم، اما استقلال، آزادی، مردم‌سالاری، جمهوریت و اسلامیت نظام و دین و فرهنگ خود را معامله نمی‌کنیم.

دولت پیش قدم می‌شود
نکته دیگر در اظهارات روحانی آن بود که به جای درخواست از بقیه و مردم برای صرفه جویی در شرایط کنونی، از دولت این موضوع را آغاز کرد. او گفت: امروز وزیر، معاون وزیر و مدیر کل باید احساس کند و در عمل نیز نشان دهد که شرایط امروز با قبل متفاوت است و اگر مردم باید صرفه‌جویی کنند، دولت باید این کار را آغاز کند. در این زمینه از روسای سازمان‌های برنامه و بودجه و اداری و استخدامی می‌خواهم که آیین‌نامه‌ای برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها تدوین کنند. نمی‌شود به سفر‌های خارجی دولتی‌ها و شرکت‌های دولتی در سال ۹۷ با سال قبل یکسان باشد. اگر سال قبل هیاتی ۵ نفره به خارج می‌رفت، امروز باید هیات دو نفره به خارج برود. همچنین اگر تا دیروز با بلیت صرف‌کلاس به مسافرت می‌رفتیم، امروز باید با بلیت اکونومی به سفر برویم. امروز باید دولتمردان کار را از خود آغاز کنند.

روحانی ۹۲ و ۹۶؟
اظهارات امیدورارکننده حسن روحانی که در آن اثری از تهدید دیگران، مقصرنمایی سایرین و سفیدنمایی اوضاع کشور (در مقابل سیاه نمایی) نبود، بسیاری را به یاد روحانی سال ۹۲ انداخت. کسی که آمده بود پاسخ امیدواری مردم به تغییر اوضاع پس از ۸ سال را بدهد. روحانی در انتخابات ۹۶ نیز همان میزان از امیدواری را در جامعه احیا کرد.

وقت عمل

اکنون روحانی پس از مدت ها، گفتاردرمانی، توجیه مسائل و انکار برخی مشکلات، دست کم در سخن گفتن به آنچه مورد انتظار مردم بود نزدیک تر شده و می توان او را با نسخه های 92 و 96 در زمان انتخابات، مقایسه کرد. اما انتظار واقعی از او در عمل خواهد بود. باید دید با دستورهایی که روحانی به طور مثال خطاب به بانک مرکزی، وزارت صنعت یا سازمان مدیریت داشته، تغییر محسوسی احساس خواهد شد یا خیر. ترمیم احتمالی کابینه در جهت مثبت خواهد بود یا خیر. صرفه جویی های مورد اشاره روحانی، در زیرمجموعه ای دولت او اجرایی خاهد شد و نتیجه آن در جامعه محسوس خواهد بود یا خیر.

و به طور خلاصه، باید منتظر ماند و دید اظهارات او که می‌توان حدس زد برخلاف دفعات اخیر، از نظر روانی، تاثیر مثبتی خواهد گذاشت، چگونه اجرایی خواهد شد. آیا این اظهارات در حد حرف باقی می‌ماند و یا با شفافیت اجرا شده و اوضاع را دگرگون خواهد کرد؟