شمال نیوز:در حالي که طي يک دهه اخير ، شبه جزيره حفاظت شده ميانکاله در استان مازندران با عوامل گوناگوني چون اتش سوزي هاي پياپي، اجراي طرح هاي گردشگري بدون مطالعه، عبور جاده دريايي و ده ها عامل ديگر مورد تهديد قرار گرفته، طي روزهاي اخير توافق وزارت نفت و سازمان حفاظت محيط زيست بر سر احداث دو واحد پتروشيمي در جوار اين ذخيره گاه طبيعي بين المللي، حکم تير خلاص بر حيات ميانکاله و جواز نابودي اين منطقه را صادر کرد. اقدامي که به شدت مورد انتقاد کارشناسان و فعالان محيط زيست قرار گرفته و ان را توافقي عجولانه و بدون ارزيابي و ملاحظات زيست محيطي دانسته اند!

نزديک به نيم قرن از ثبت شبهِ‌جزیرهٔ میانکاله واقع در جنوبِ شرقیِ دریای خزر و دوازده کیلومتریِ شمالِ شهرِ بهشهر در ليست مناطق حفاظت شده کشور مي گذرد. منطقه اي که اگرچه سالها جزومعدود مناطق بکر طبيعي سواحل درياي خزر محسوب مي شد که از ساخت و سازهاي انساني مصون مانده بود اما طي يک دهه اخير هدف عوامل تهديد کننده بسياري قرار گرفت و زنگ هشدار نابودي تالاب بين المللي، پناهگاه حيات وحش و ذخيره گاه طبيعي زيست کره ميانکاله به صدا در آمد. در کنار عوامل طبيعي و تغييرات اقليمي که وضعيت تالاب هاي کشور را به ويژه در يک دهه اخير به مرز بحران رسانده است، عوامل انساني نيز حيات تالاب هاي کشور از جمله ميانکاله را نشانه گرفته است.

زخم هايي که بر تن ميانکاله نشست!

اواسط دهه 80 بود که بحث عبور جاده دريايي بهشهر از ميان تالاب ميانکاله به منظور احداث مسيري براي دسترسي ساکنان بهشهر به دريا به عنوان اولين زنگ خطر جدي به صدا درآمد. طرحي که از همان ابتدا بين موافقت ها و مخالفت ها محصور ماند و در نهايت با مقاومت سازمان حفاظت محیط زیست و برخی دوستداران محیط زیست متوقف شد. جاده اي که نه تنها از نظر فني، اقتصادي و اجتماعي توجيهي نداشت بلکه مي توانست علاوه تهديدي جدي براي زيستگاه پرندگان و گونه هاي جانوري ارزشمند اين شبه جزيره تلقي شود .

سالها بعد در اواخر سال 94 بحث تبديل تبدیل آشوراده واقع در شرق شبه جزیره میانکاله به سایت گردشگری مطرح شد.طرحي که همان موقع اسماعيل كهرم مشاور رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست كشور آن را راه قطعي ويراني ميانکاله به عنوان نخستین تالاب عضو کنوانسیون رامسر اعلام کرد . کهرم در اين خصوص گفته بود : با راه اندازي سايت گردشگري آشوراده و دسترسي گردشگران به پناه گاه زيستي و حيات وحش منطقه وورود و خروج بي ضابطه انها به اين مناطق نهايتا تا 30سال آينده از ميانكاله چيزي به‌جز ساختمان‌هايي در حال فروريختن و تأسيسات زنگار گرفته باقي نخواهد ماند و طبيعت بكر و ذخيره هاي جانوري ان از بين خواهد رفت!

وقوع اتش سوزي هاي مداوم و بي سابقه در ميانکاله نيزاز جمله عوامل ديگري است که طي سالهاي اخير سبب نابودي صدها هکتار از وسعت و پوشش گياهي اين منطقه شده است. اتش سوزي هايي که اگرچه نمي توان به طور صد درصد ان را به عوامل انساني نسبت داد اما به دليل نبود امکانات مهار اتش در پناهگاه حیات وحش میانکاله در اثر اهمال و بي توجهي مسئولان، خسارت جبران ناپذيري را به اين منطقه تحميل کرده است.

به عنوان نمونه در اخرين اتش سوزي که در اواسط تابستان سال جاري در اين منطقه به وقوع پيوست بيش از 200 هکتار از جنگل هاي ميانکاله به خاکستر تبديل شد و بخش عظیمی از اکوسیستم این پناهگاه نابود شد .

تير خلاص بر پيشاني ميانکاله

در کنار تمام اين عوامل آنچه اين روزها سبب اعتراض و نگراني تعداد قابل توجهي از دوستداران محيط زيست و فعالان اين حوزه شده موافقت عجيب و عجولانه سازمان حفاظت از محيط زيست کشور با وزارت نفت براي احداث دو واحد پتروشيمي در اين منطقه است! اقدامي که از نظر کارشناسان جواز نابودي ميانکاله و وقوع يک فاجعه زيست محيطي محسوب مي شود.

در حالي که در سالهای اخیر احداث کارخانه‌ها و صنایع بزرگ در مجاورت این تالاب ارزشمند و سرریز شدن فاضلابهای صنعتی و سموم نباتی که با عدم کنترل سازمان محیط زیست همراه شده، این منطقه را با تهدید جدی مواجه کرده ، احداث پتروشيمي در جوار میانکاله ( در امیرآباد مازندران و رودسر ) اقدامي نامعقول و بدون ملاحظات زيست محيطي به نظر مي رسد.

حر منصوری عبدالملکی فعال محیط زیست در اين خصوص مي گويد: به‌دلیل نیاز بالای آبی پتروشیمی، اگر در منطقه‌ای به‌جز حاشیه دریا احداث شود، به‌طور حتم بحران آبی کشور را تشدید خواهد کرد. اما ریسک بالای این پروژه، جانمایی در فاصله کمتر از پنج کیلومتری پناهگاه حیات‌وحش میانکاله است!

وي مي افزايد: باتوجه به اینکه دریای مازندران به‌دلیل ورود پساب‌های صنعتی، شهری و روستایی، ورود آب کانال‌های زهکشی زمین‌های کشاورزی که مملو از کود و سموم شیمیایی است، با مشکلات بسیاری مانند کاهش قابل توجهی از جمعیت آبزیان، تغییر اکوسیستم منطقه و ... مواجه است؛ احداث پتروشیمی در تشدید این بحران‌ها بسیار تاثیرگذار خواهد بود. همچنین میانکاله به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و پراهمیت‌ترین تالاب‌های ایران از حضور و استقرار پتروشیمی تاثیر می‌گیرد. کوچک‌ترین آلودگی می‌تواند تبعات منطقه‌ای را در این زیستگاه بسیار حساس و پراهمیت به‌همراه داشته باشد.

محمد درویش، کارشناس محیط زیست نيز در اين خصوص مي گويد: با توجه به توافق سريع و ناگهاني سازمان حفاظت محيط زيست مشهود است که این درخواست‌ها روند معمول قانونی را برای بررسی به‌شکل کارشناسی طی نکرده است. وي مي افزايد : يکي از مهم‌ترین مراحل ارزیابی پروژه انتخاب محل و جانمايي مناسب است . در انتخاب محل باید تمام مقتضیات فیزیکی، طبیعی، اجتماعی و فرهنگی دیده شود. امکان ندارد که بتوان یک روزه چنین موافقتی را اخذ کرد!

اين در حالي است که در نامه وزير نفت اعلام شده چنانچه رییس سازمان محیط‌زیست با این پروژه موافقت کند، پس از آن توجیهات فنی، اقتصادی، علمی‌ و ... به سازمان ارائه مي شود! با اين تفاسير گويا قرار است اول توافق حاصل شود و بعد ملاحظات زيست محيطي و ارزيابي هاي ضروري انجام شود!

نويسنده :مريم احمدي