شمال نیوز: شاید تا ۴ سال پیش کمتر کسی به کسب‌وکارهای اینترنتی به عنوان یک شغل تمام‌عیار فکر می‌کرد.
نگاهی به تعداد درخواست‌های راه‌اندازی کسب‌وکارهای اینترنتی به مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در سال ۹۲ نشان می‌دهد تا این سال تعداد درخواست‌های ثبت‌شده کمتر از ۴۰۰ درخواست بود، اما حالا حجم استقبال از این دسته از کسب‌وکارها به میزانی رسیده که به تعبیر رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی تاکنون به حدود ۲۷ هزار نفر رسیده است. این رقم حکایت از رشد و رونق کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران دارد. اما در این فضا، کیفیت حمایت‌ها چقدر مطابق رشد کمی این دسته از کسب‌وکارها تغییر کرده است؟ کارشناسان در پاسخ به این پرسش پیش از هرچیز از موانع و مشکلات سخن می‌گویند و معتقدند حل موانع، بهترین راه حمایت از کسب‌وکارهای اینترنتی است.
تب کسب‌وکارهای اینترنتی چند سالی دیرتر از سایر کشورهای جهان به ایران رسید و توانست به عنوان یک شغل درآمدزا خود را مطرح کند. هرچند که ایران در این زمینه کمی دیرتر از سایرین وارد عرصه رقابت شد، اما به مدد توسعه زیرساخت‌های اینترنتی و بهبود دسترسی به این شبکه ارتباطی موج استقبال از این دسته از کسب‌وکارها رشد کرد و حالا در کنار استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان اینترنتی شاهد علاقه‌مندی بخش سنتی بازار برای ورود به این حوزه هستیم.
رمضانعلی صادق‌زاده، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نیز به عنوان یکی از متولیان دولتی کسب وکارهای اینترنتی برای آنکه حجم استقبال از کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران را نشان دهد به تعداد افراد حقیقی و حقوقی دارای نماد اعتماد الکترونیک اشاره می‌کند و می‌گوید: افرادی که تاکنون برای دریافت نماد اعتماد الکترونیکی به این سازمان مراجعه کرده‌اند و به ثبت رسیده‌اند، شامل اشخاص حقیقی و حقوقی یا صنفی می‌شوند که تاکنون به حدود ۲۷ هزار نفر رسیده‌اند.
این رقم که تا ۴ سال قبل کمتر از ۴۰۰ درخواست اعلام شده بود، بیانگر افزایش موج استقبال از کسب‌وکارهای مجازی است. شکی نیست که کسب‌وکارهای اینترنتی توانسته‌اند جای خود را در بازار ایران باز کنند، اما هنوز هم مشکلات و موانعی برسر راه فعالان این حوزه وجود دارد که باعث شده رقابت میان کسب وکارهای اینترنتی و سنتی، رقابتی چندان سالم و پایاپای نباشد.
کارشناسان معتقدند مهم‌ترین موانع در مسیر رشد کسب‌وکارهای اینترنتی نحوه محاسبه بیمه و مالیات است. البته در کنار این مشکلات، موانع دیگری از دغدغه‌های کمبود اطلاعات صحیح تا نبود سرمایه‌گذار هم قد علم کرده‌اند که از میان برداشتن آنها به واقع یک حمایت کامل به شمار می‌آید و نیازمند همت جمعی مسئولان است.
دغدغه‌ای به نام نبود اطلاعات
مانی شجاعی، کارشناس و فعال حوزه کسب‌وکارهای نوپا در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» از مفهوم حمایت از کسب‌وکارهای اینترنتی سخن می‌گوید. شجاعی در سخنان خود ابتدا مشکلات را مرور می‌کند و معتقد است با حل مشکلات می‌توان راه را برای حمایت باز کرد. وی می‌گوید: درحال‌حاضر مهم‌ترین مشکل کسب وکارهای اینترنتی، نداشتن اطلاعات بازار است. بسیاری از شرکت‌های اینترنتی فعال در حوزه خدمات و ارائه محصول، بدون اشراف به بازار و تغییراتی که در بطن آن رخ می‌دهد، به ارائه خدمات و کالا می‌پردازند. داده‌ها و اطلاعات موجود در مراکز رسمی ارائه آمار بر اساس تغییرات روز، روزآوری نشده است؛ مشکلی که باید حل شود تا کسب‌وکارهای اینترنتی پیشرفت کنند.
این کارشناس و فعال حوزه کسب‌وکارهای نوپا در ادامه سخنان خود به پیشینه سرمایه‌گذاری‌های ایران در حوزه‌های اقتصادی اشاره و اظهار می‌کند: ما در بخش سرمایه‌گذاری نیز با مشکلات زیادی دست به گریبان هستیم که شرکت‌های اینترنتی و حتی سنتی را با چالش مواجه کرده است. نگاهی به تاریخچه ۱۰ سال گذشته کشورهای جهان در زمینه سرمایه‌گذاری بر کسب‌وکارهای کوچک و متوسط نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران ایرانی هیچ‌وقت تمایل چندانی برای سرمایه‌گذاری بر این مدل کسب‌وکارها نداشته‌اند. این در حالی است که اگر مشکل کمبود اطلاعات و جذب سرمایه‌گذار به طور همزمان حل شود، کسب‌وکارهای اینترنتی می‌توانند با رشد سریع‌تری مواجه شوند.
ایده‌ها را حمایت کنید
علی‌اکبر زرگرانی، کارشناس حوزه کارآفرینی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» ضمن اشاره به پیشرفت‌های چشمگیر کسب‌وکارهای اینترنتی از چگونگی حمایت از این دسته از کسب‌وکارها سخن می‌گوید و می‌افزاید: کسب‌وکارهای فعال در حوزه اینترنت به طور عمده از استارت‌آپ‌ها یا همان شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک تشکیل شده‌اند؛ شرکت‌هایی که به طور کلی ماهیت آنان فعالیت به طور جزیره‌ای است و بر همین اساس هم نیازهای خاص و متفاوتی نسبت به سایر شرکت‌های سنتی دارند.
این کارشناس حوزه کارآفرینی معتقد است: وقتی صحبت از حمایت به میان می‌آید، گاهی به اشتباه حمایت در دسته حمایت‌های مالی دسته‌بندی می‌شود. این در حالی است که یک ایده‌پرداز و صاحب کسب‌وکار اینترنتی بیش از هر چیز به حمایت از ایده‌هایش نیاز دارد. البته بدون شک حمایت‌های مالی و دریافت وام و تسهیلات نیز در مراحلی از کار می‌تواند گره‌گشا باشد، اما باز هم بحث حمایت از ایده، بحثی است که از صفر تا صد راه‌اندازی یک کسب وکار اینترنتی دانش‌بنیان از اهمیت بالایی برخوردار است. زرگرانی در پایان سخنانش به مهم‌ترین مشکلات کسب‌وکارهای اینترنتی اشاره می‌کند و می‌گوید: به عقیده من مهم‌ترین مشکل کسب وکارهای دانش‌بنیان اینترنتی آن است که ایده‌ها پرورش نمی‌یابد، بلکه به فروش می‌رسد. ایده‌ای که وارد فرآیند خرید و فروش می‌شود، وسواس بر سر حمایت از آن از میان می‌رود. بر همین اساس برای حمایت از این کسب‌وکارها، باید به جای خرید ایده، از ایده‌پرداز استفاده کرد، تا هم کسب‌وکارها با رشد سریع‌تری مواجه شوند و هم فعالان این حوزه با اشتیاق بیشتری وارد عرصه رقابت شوند.
سخن پایانی
برای کمک به رونق کسب‌وکارهای اینترنتی، راه‌حل‌های زیادی از سوی مسئولان ارائه شده است. راه‌حل‌هایی که بیشتر به پرداخت تسهیلات مالی ختم می‌شود، اما باید توجه داشت که این دسته از کسب‌وکارهای نوپا و تازه‌نفس پیش از دریافت تسهیلات مالی و در گام‌های نخست خود، به تسهیل شرایط رقابت با رقبای سنتی نیازمند هستند. بر همین اساس هم به نظر می‌رسد از میان برداشته شدن موانع و مشکلاتی مانند ابهام قانونی، نبود سرمایه‌گذار و دور از دسترس بودن اطلاعات بازار، بهترین کمکی است که در مسیر رونق‌بخشی به این دسته از کسب‌وکارها از دست مسئولان برمی‌آید. در کنار تمام این بایدها، از لزوم حمایت از ایده‌پردازان و بحث مالکیت فکری نیز نباید غافل ماند؛ بحثی که می‌تواند جوانان و فعالان این حوزه را نسبت به ادامه مسیر و افزایش فعالیت‌های‌شان دلگرم کند.
گزارش: سارا رشادی‌زاده
