شمال نیوز: از دیرباز نام گیلان در اذهان ما تداعی‌کننده عطر و بوی برنج ایرانی و طبیعت زیبا بوده است؛ اما گذشته از جاذبه‌های گردشگری و صنایع‌ دستی، این استان قطب تولید ابریشم ایران است که نقش مهمی در صنعت فرش و قالی‌بافی دارد.
به گزارش شمال نیوز به نقل از "گسترش صنعت"، با این‌همه پراکندگی بافندگان و نبود طرح و نقشه مشخص سبب شده تا فرش این استان نتواند آن‌طور که باید آوازه پیدا کند. اما با این‌که صنعت فرش گیلان ناشناخته مانده است، نخستین گام برای تحول این شرایط برداشته شده است.
به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان، با تلاش‌های صورت‌گرفته در ۳ سال گذشته، بافت فرش در این استان از ۱۲هزار متر به بیش از ۴۴ هزار مترمربع در سال رسیده و این درحالی است که با وجود همه تلاش‌های انجام شده،‌ از آن‌جا که بافندگان گیلانی به سفارش استان‌های دیگر فرش می‌بافند و از طرح‌های فرش استان‌هایی نظیر تبریز و قم استفاده می‌کنند و از خود طرحی مستقل ندارند، حاصل دسترنج آن‌ها به نام فرش بافته شده در سایر استان‌ها به فروش می‌رسد.
کارشناسان می‌گویند که فرش دستباف دو ویژگی فرهنگی و اقتصادی را با هم دارد و می‌تواند به‌عنوان هنر ـ صنعتی با ارزآوری و اشتغالزایی بسیار زیاد مطرح باشد؛ به‌طوری‌ که در ۷ ماه ابتدایی امسال بیش از ۳ هزار تن فرش دستباف به ارزش بیش از ۱۶۶ میلیون دلار در کشور صادر شده است که از لحاظ ارزشی و وزنی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد داشته؛ با این وجود هنوز با جایگاه اصلی صادرات فاصله وجود دارد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان در این‌باره به "گسترش صنعت" می‌گوید: در راستای آموزش ترویج و ساماندهی بافندگان فرش با درخواست همکاری از دستگاه‌های اجرایی، گام‌های مؤثری برداشته شده است، به‌صورتی که در صنعت فرش استان به لحاظ کمی و کیفی تحولاتی ایجاد شد و در حال‌ حاضر ۱۳ هزار نفر بافنده در استان فعال هستند که این رقم در سال 1384 حدود ۴ هزار نفر بود و در واقع حکایت از افزایش رغبت به این هنر ـ صنعت در استان گیلان است.
علی منتظری با اشاره به این‌که بافندگان فرش‌های مرغوب تبریز و قم در گیلان هستند، افزود: بافت قالی در استان از گذشته به‌صورت پراکنده با ریشه‌های عمیق بوده است و بافندگان به لحاظ فنی در مقایسه با بهترین قالی‌بافان کشور از ظرافت خوب و عملکرد مناسبی برخوردار هستند که این خود عامل افزایش سفارش‌هاست و در حال‌ حاضر بیشترین سفارش قالی از استان قم انجام می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: به‌دلیل رونقی که در بافندگان و ۱۳ پایگاه صنفی دیدیم، تلاش کردیم زمینه فعالیت بافندگان را توسعه دهیم. ضمن آن‌که استان گیلان پایگاه تولید ابریشم است که در تأمین مواد اولیه بافندگان استان بسیار مؤثر است و این نخستین سالی است که برای برندسازی و ثبت طرح‌های فرش گیلان اقدام کرده‌ایم که در این رابطه از نظر کارشناسان و صاحب‌ نظران بهره می‌بریم.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان از در اختیار گذاشتن ساختمان‌های بدون استفاده فنی و حرفه‌ای و اعتبارات استانداری به قالی‌بافان خبر داده و می‌گوید: با وجود ظرفیتی که در استان وجود دارد، باید تلاش کنیم برند فرش گیلان را ثبت کنیم و نیز با آموزش و اعطای تسهیلات، در رفع مشکلات بافندگان به جایگاه مطلوب استان دست یابیم. ضمن آن‌که برای ایجاد خانه فرش مرکزی مقدمات امر انجام شده و کار اجرایی به‌زودی انجام می‌شود.
به گفته منتظری، یکی از موضوعات و مشکلات فرش، تجارت و بازار فروش است که راه‌اندازی مرکز دائمی نمایشگاهی با در اختیار گذاشتن غرفه رایگان، ضمن حمایت از قالی‌بافان، یک عامل مؤثر برای کمک به عرضه فرش دستباف و تسهیل در تأمین مواد اولیه مناسب و مرغوب است.

نقوش گیلان دوباره جان می‌گیرد
اما نکته‌ای که در این رابطه حائز اهمیت است آن است که هم‌اکنون بافندگان فرش در گیلان از طرح‌های فرش استان‌های دیگر استفاده می‌کنند و در واقع با پذیرش سفارش از استان‌های صاحب‌نام در فرش دستباف، فرش‌های بافته شده در استان گیلان با نام استان‌های دیگر، از جمله قم و تبریز به فروش می‌رسد. اما راهکارهایی برای حل این مشکل در دستور کار قرار گرفته است.
اخبار رسیده از اصناف گیلان حاکی از آن است که گیلانی‌ها به‌دنبال تعیین برند مشخص در صنعت فرش گیلان هستند. حتی در این رابطه با چند سرمایه‌گذار بزرگ صحبت شده تا از فروش فرش دستباف گیلان به‌نام شهرهای دیگر جلوگیری شود. اما احیاء و برندسازی نقوشی که در صنعت فرش گیلان از بین رفته است، لازمه تحقق این امر است که جوانان تحصیل‌کرده نیز در جریان امر نیستند و باید برخورد رودررو با قالی‌بافان داشته باشند. تجهیز علمی شدن چاره‌ساز صنعت فرش گیلان نیست. باید دانشگاه جامع علمی کاربردی به این بخش ورود کند.
در شرایط اقتصاد مقاومتی، فرش دستباف در مقایسه با سایر صنایع با توجه به نیاز کم برای سرمایه‌گذاری در تولید، وجود دانش و مهارت فنی آن در کشور و مواد اولیه موجود در داخل از جایگاه ویژه‌ای در اشتغالزایی برخوردار است که می‌تواند باعث رونق اقتصادی و صنعتی کشور شود.

صنعتی برای حضور در بازار خارجی
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت گیلان به "گسترش صنعت" می‌گوید: باید برای صنعتی‌ ساختن فرش استان به همراه مشتری‌پسند شدن تولیدات برای حضور در بازارهای خارجی تلاش کرد. این درحالی است که کشور ترکیه با به‌روزرسانی طرح و نقشه‌ها بر میزان صادرات افزوده است.
عبدالغفار نجفی با اشاره به این‌که در بخش تبلیغات فرش استان هزینه نمی‌شود، ادامه می‌دهد: اتاق بازرگانی بخش خصوصی است که در ترانزیت فرش فعالیت می‌کند، اما هنوز در توسعه سرمایه‌گذاری در صنعت فرش استان تأثیرگذار نبوده است. همچنین نمایشگاه فرش اگر فقط برای بازدید استانی باشد، تأثیر چندانی ندارد و در واقع باید زمینه حضور بیشتر تاجران و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را فراهم کرد.
فرش دستباف به‌عنوان یکی از کانون‌های اقتصادی در بحث صادرات غیرنفتی و اشتغال مطرح است. فرش دستباف ایران را نباید ارزان فروخت و کاستن از کیفیت و ارزش‌های فرش ایرانی با نیت کم کردن قیمت آن، اشتباهی مهلک برای این هنر ـ صنعت است. به‌نظر می‌رسد با وجود مشکلات پیش روی صنعت فرش گیلان، امضای تفاهم‌نامه سه‌جانبه فرش دستباف بین مرکز ملی فرش ایران، سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان و استانداری گیلان، گامی مثبت و مؤثر در جهت رونق فرش گیلان باشد. کارشناسان بر این عقیده‌اند که بی‌شک مدیریت جهادی در این‌باره می‌تواند با ایجاد اشتغال و افزایش تولید، کیفیت و ارزش‌ افزوده، نقش تأثیرگذاری در رونق اقتصاد گیلان ایفا کند.