شمال نیوز: كوروش غفاري چراتي- روند رو به گسترش توليد پسماندها از يك سو و فقدان استراتژي و قانونمندي لازم براي مديريت اين مواد از سوي ديگر، بسياري از مناطق استان زيباي مازندران را با مشكلات جدي مواجه كرده وخطرات زيست محيطي زيادي را براي تمامي موجودات زنده و منابع حياتي آنان به همراه داشته است. صرف نظر از جمع آوري پسماندها در داخل استان كه نسبتاً مطلوب انجام مي شود، در بيشتر موارد دفع آن ها مشكلات عديده اي را در پي داشته و فقدان سيستمهاي امحاء اين پسماندهاي گوناگون باعث شده تقريبا تمامي زباله هاي توليدي در مازندران بصورت كاملا غير بهداشتي و بصورت ابتدايي و سنتي در مناطق زيباي جنگلي دپو يا دفن شوند كه آثار مخرب اينگونه اقدامات غيرعلمي و غيرمنطقي بر تمامي جوانب زيست بوم مازندران كاملا مشهود و ملموس است. امروزه گستردگي و شدت آلودگي هاي زيست محيطي در مازندران به گونه است كه نقطه اي را نمي توان يافت كه ازتاثيرات مخرب اين آلودگي ها مبري باشد.

بعبارت ديگر تقريباً تمامي عرصه هاي طبيعي، گردشگري و زيست محيطي استان از سواحل دريا و حاشيه رودخانه ها گرفته تا حواشي جاده ها و محورهاي مواصلاتي و فضاي شهري و روستايي گرفتار انواع پسماندها وآلودگي هاي شيميايي و بيولوژيك است. با وجودي كه سالهاست صيانت از محيط زيست و مديريت پسماند بصورت گسترده در ادبيات توسعه اي مديران استان مطرح بوده و حتي بعنوان يك پيش شرط مهم و راهبردي براي استقرار صنايع در دستور كار قرار دارد متاسفانه مشاهده مي شود علي رغم حساسيت و شكنندگي زيست بوم مازندران معضل زباله چون زخم كهنه سيماي پرجاذبه مازندران را مخدوش ساخته است.

به اعتقاد كارشناسان تولید زباله های خانگی ، فاضلاب های خانگی و صنعتی ، ساخت و سازهای غیراصولی كه منجر به تخریب منابع طبیعی می شود، مصرف انواع سموم كشاورزی و نفوذ آن به طبیعت بویژه در آب های زیرزمینی و ورود میلیونی گردشگر و مسافر كه افزایش تولید زباله را در پی دارد ، سبب شد تا مشكل زیست محیطی استان به بحراني منجر شود كه رهايي از آن نيازمند رهيافت هاي ملي است. بر اساس آمارهای رسمی ، روزانه بیش از دو هزار و 800 تن زباله در استان مازندران تولید می شود كه این میزان، در ایام گردشگری مانند تابستان و نوروز كه استان شاهد حضور بیش از 20 میلیون مسافر مي باشد ، احتمالا تا دو برابر افزایش می یابد.
بخش زیادی از زباله های تولیدی خانگی در استان همچنان به روش دپو كردن در یك مكان جمع آوری می شود ، روشی كه به خاطر كمبود زمین از اوایل دهه 70 ناكارآمدی خود را با رسیدن به مرحله بحرانی در شهر بابل نشان داد. ارسال این زباله ها به مناطق كوهستانی و جنگلی كه در سال های اخیر به عنوان یك روش مد نظر قرار گرفت ، علاوه بر هزینه های میلیاردی ، تهدیدی جدی برای اكوسیستم و زیست بوم استان است كه به اعتقاد كارشنان هم اكنون به مرحله بحرانی رسیده است.

به هر تقدير سابقه مسئله زباله های خانگی در مازندران نشان از بی سامانی و نبود برنامه اي مشخص برای دفع این فوری ترین تهدید ناشی از گسترش زندگی شهرنشینی در استان دارد. بررسي ها نشان مي دهد شيرابه زباله ها حاوي فلزات سنگين و آلودگي هاي ميكروبي مي باشد كه اين عوامل باعث تغييرات اسيديته محيط هاي پذيرنده شده و علاوه بر آن منابع آبي و خاكي استان را نيز مورد تهاجم قرار مي دهند. مسئله اي كه با توجه به وضعيت دموگرافيكي مازندران كه داراي تراكم بالاي جمعيتي است و مراكز حساس زيستي اين استان مانند رودخانه ها و مناطق جنگلي حفاظت شده نيز به مراكز جمعيتي نزديك هستند كه اين موضوع زيست بوم هاي استان را در وضعيت خطرناكي قرار داده است.

تراژدي بحران زباله در مازندران به گونه اي است كه مسوولان امر هنوز نتوانسته اند به یك تصمیم مدیریتی مشخص و اجرایی در باره چگونگی دفع بهداشتی ، سوزاندن ، گرفتن انرژی برق ، كمپوست و مانند آن، دست یابند و در نتیجه، این طلای كثيف اكنون به بلایی برای جان ساكنان اين خطه رويايي تبدیل شده است.

خلاصه كلام اينكه؛ استان مازندران پس از پیروزی انقلاب اسلامی 22 استاندار به عنوان نماینده عالی دولت های مختلف به خود دیده است كه هر یك از آنان یكی از ماموریت های اصلی خود را توجه به محیط زیست و حل معضل زباله اعلام كرده بودند ، اما تاكنون با رفتن 21 نفر از آنان نه تنها این مشكل حل نشده بلكه به مرحله بحرانی نیز رسیده است.

بررسی های نشان می دهد كه مسوولان استانی در یك دهه گذشته به عنوان تجربه اندوزی در باره چگونگی اداره مسایل شهری از جمله مديريت زباله، دستكم 35 سفر خارجی به كشورهای اروپایی بویژه آلمان داشتند ولی ظاهرا هیچ یك از این سفرها حاوی تجربه قابل اجرا برای استان نبوده است.
در این سفرها از استاندار گرفته تا شهرداران ، اعضای شورای اسلامی شهرها و مدیران كل استانی مرتبط با زباله نظیر سازمان همیاری ها و شهرداری ها ، معاونت امور اجتماعی استانداری حضور داشتند و یكی از مهم ترین برنامه های اعلام شده آنان نیز ' آشنایی با آخرین تكنولوژی در روند تولید ، تفكیك ، جمع آوری ، حمل و دفن زباله ' یا تبدیل این طلای كثيف به كود یا انرژی بود. برهمين اساس درآخرين سال دولت گذشته نيز هیاتی متشكل از مديران استان با هدف رايزني و چگونگی استفاده از نیروگاه زباله سوز، به كشور چین سفر كرد .كشوری كه پس از اروپا به عنوان مقصدی برای تجربه اندوزی مدیران مرتبط با مسایل زباله و پسماندهای استان مازندران تبدیل شده است. اكنون شهروندان مازندرانی این پرسش را مطرح می كنند كه آیا سرانجام ' اژدهای زرد ' قادر خواهد بود طلای كثيف تلنبار شده در دشت ها و كوهستان های مازندران را ببلعد و كابوس غرق شدن در تعفن زباله ها را به رویای داشتن سرزمینی سرسبز و پاك بدل سازد؟!